tag:blogger.com,1999:blog-54670459730429009522024-02-07T10:42:16.475+01:00KritischeHouding.nlEen onderzoekende houding in de praktijk: het analyseren en evalueren van informatie / kennis.Unknownnoreply@blogger.comBlogger273125tag:blogger.com,1999:blog-5467045973042900952.post-11203252153167874812022-02-28T13:03:00.000+01:002022-02-28T13:03:04.830+01:00Welkom!<div class="" style="clear: both; text-align: justify;">
<div>
<div class="separator" style="clear: both;">
</div>
<div>
<b>Op deze educatieve website vind je informatie over het hebben van een (positief) kritische houding in de beroepspraktijk: <i>het vermogen om (professionele) kennis en informatie zelfstandig te bevragen en te onderzoeken op houdbaarheid</i>.</b><br />
<br />
In de beroepspraktijk gaat het niet enkel trouwens om de kennis die anderen je aanreiken (collega's, je manager, een bestuurder, klanten, een cliënt, et cetera) maar ook je eigen professionele kennis: de waarschijnlijkheid van de feiten waar je van uitgaat, je professionele vooronderstellingen, de volledigheid van je argumentatie, je oordeelsvorming, je beslissingen, et cetera.<br />
<br />
<b>Ten onrechte denken veel mensen dat het bevragen van kennis niet zo lastig is terwijl dit wel zo is. </b>Op deze website vind je meer informatie hierover. </div>
<br />
<b>Om te kunnen functioneren in de huidige beroepspraktijk is het hebben van een gezonde kritische houding erg belangrijk.</b> Je kunt het zien als een onderdeel van het hebben van onderzoekend vermogen. En het hebben van onderzoekend vermogen is bij de uitoefening van veel beroepen belangrijk.<br />
<br />
<a href="https://www.kritischehouding.nl/2014/12/de-plaats-van-kennis-in-de.html">Want er is immers geen beroep denkbaar waar je niet hebt te maken met kennis en informatie.</a> Denk aan de informatie die via internet aangereikt wordt maar ook aan de informatie die klanten, collega´s of leidinggevenden uiten. Een kritisch professional weet dat je deze informatie niet altijd kunt aanvaarden. <a href="https://www.kritischehouding.nl/2014/12/professionele-kennisverwachting.html">Dit wordt zelfs ook van een professional verwacht</a>.<br />
<br />
Het is echter <a href="https://www.kritischehouding.nl/2014/12/ons-gebrekkig-oordeelsvermogen-inleiding.html">menselijk</a> om te geloven dat een feit wel waar zal zijn of dat een oordeel juist is terwijl je juist <i>een vraagteken zou moeten plaatsen</i>; moet blijven nadenken en <a href="https://www.kritischehouding.nl/2014/12/kunst-van-vragen-stellen-inleiding.html">vragen moet blijven stellen</a>. Niet aanvaarden is trouwens niet hetzelfde als tegen zijn. <b>Een kritische houding is geen houding van (negatieve) kritiek.</b> Sterker, het is de kunst om je oordeel uit te stellen. Enkel dan kun je goede vragen bij kennis en informatie stellen. Onbevooroordeeld, open, nieuwsgierig.<b> </b><br />
<br />
<br />
<div style="text-align: center;">
<i><span style="font-size: large;">Als je een positief-kritische houding hebt dan heb je als
karaktereigenschap dat je de kennis en informatie die op je afkomt altijd even bevraagt voordat je deze omarmt. </span></i></div>
<br />
<br />
<h3>
Een kritische houding?</h3>
Een professional met een kritische houding is een beroepsbeoefenaar die de kunst van het stellen van vragen bij kennis en informatie helemaal heeft eigengemaakt. Een kritische beroepsbeoefenaar weet hierbij met name hoe je redeneringen en de daarin gebruikte informatie kunt analyseren en evalueren op houdbaarheid. Met als doel om zo goed mogelijke besluiten te nemen.<br />
<br />
<span style="font-size: x-small;"><b>Voorbeeld</b></span></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div class="" style="clear: both;">
<div>
<span style="font-size: x-small;">Een kritische houding is een houding die voor veel professionals belangrijk is. Neem het strafrecht waar iedereen - als beroepsbeoefenaar, als verdachte (al dan niet terecht) of als slachtoffer - mee te maken kan krijgen. Stel dat uit DNA-onderzoek blijkt dat er een kans is van 1 op 44 dat een verdachte iets gedaan heeft. Een dergelijk gegeven roept allerlei vragen op. Wat zegt je dit namelijk? Moet de rechter concluderen dat de verdachte het dus gedaan heeft? Sluit dit toeval uit? Kan een dergelijk getal eigenlijk wel berekend worden? Hoe wordt het berekend? En hoe betrouwbaar is eigenlijk DNA? Kunnen mensen ook een dubbel DNA-profiel hebben? (antwoord: ja) Wat kan wel of niet met DNA worden bewezen? Allerlei interessante vragen die de betrokkenen kunnen stellen bij het aanhoren van zo'n bewering.</span><br />
<br />
<div>
<h3>
Op Kritischehouding.nl</h3>
</div>
<div>
<div>
<div class="" style="clear: both;">
<div>
</div>
</div>
</div>
</div>
Op deze site vind je zowel <a href="https://www.kritischehouding.nl/p/in-theorie.html">theoretische artikelen</a>, artikelen over hoe <a href="https://www.kritischehouding.nl/p/interessante-artikelen.html">je zelf constructief-kritisch kunt worden</a>, als stukken over de kritische houding in de praktijk. <br />
<div>
<br /></div>
</div>
</div>
<div class="" style="clear: both;">
<div>
Als afsluiting van deze korte introductie een toegankelijke uitleg door Bas Haring (gericht op het ontwikkelen van een kritische houding bij kinderen). Maar als gezegd, het blijven stellen van vragen is niet enkel goed voor kinderen maar het is een krachtige competentie die voor alle professionals van belang is. Sterker, juist professionals vergeten vaak dat hun kennis of oordeelsvorming ook kwetsbaar is.</div>
<div style="text-align: center;">
<div>
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: center;">
<div>
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: center;">
<div>
<div>
<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/jWgIc-kM-as" width="480"></iframe><br /></div>
</div>
<div>
<div>
<div>
</div>
</div>
</div>
</div>
</div>
</div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Veel leesplezier! Maar let op: wees natuurlijk wel kritisch bij het lezen van de tekst. M.a.w. blijf vragen stellen bij wat je leest of hoort. Wordt bijvoorbeeld gesproken over <i>een groot aantal</i>? Wat wordt dan bedoeld? <a href="https://www.kritischehouding.nl/2012/09/kritische-houding-tip-01-wees-socrates.html"><i>Hoeveel dan? En klopt het ook wel? Is er ook bewijs voor?</i></a>"</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5467045973042900952.post-5341800469868662412021-03-26T13:45:00.000+01:002021-03-26T13:45:14.487+01:00Een overzicht van 365+ waarden die om een norm vragen (lijst-update)<div style="text-align: justify;"><h2><span style="font-weight: normal;">De rol van waarden bij (morele) oordeelvorming</span></h2></div><div style="text-align: justify;"><h2></h2>
<b>Aan een ethische discussie of moreel beraad kan vaak veel meer diepgang worden gegeven als iemand de vraag stelt welke waarden precies op het spel staan.</b> Zo kunnen bijvoorbeeld ineens de verschillende posities van twee personen in een morele discussie over het wel of niet toestaan van wapens hierdoor helder worden: de ene persoon blijkt meer om <i>de waarde veiligheid</i> te geven terwijl de ander <i>vrijheid</i> belangrijker vindt.<br />
<br />
<b>Jammer genoeg vragen veel mensen zich maar zelden af welke waarden bij een discussie op het spel staan</b> (jij bent hopelijk een uitzondering!). Het zou echter dus aan veel morele discussies meer diepgang geven. Daarnaast maakt de vraag eerder inzichtelijk dat je mogelijk te maken hebt met een moreel dilemma: met conflicterende waarden. Je kunt helaas niet alles willen wat waardevol is. Ik zal dit aan het eind van deze bijdrage verder toelichten.<br />
<br />
Voordat je namelijk in een morele discussie je kunt afvragen welke waarden relevant zijn en/of welke waarden jij belangrijk vindt, moet je eerst weten wat een waarde precies is en welke waarden er zijn. Ik zal dit in deze bijdrage uiteenzetten.<br />
<br />
<script async="" src="//pagead2.googlesyndication.com/pagead/js/adsbygoogle.js"></script>
<!--argumentskills_sidebar-right-1_AdSense1_-->
<br />
<h2><ins class="adsbygoogle" data-ad-client="ca-pub-3175941036681015" data-ad-format="auto" data-ad-slot="9773789775" style="display: block;"></ins><script>
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
</script>
<span style="font-weight: normal;">Wat zijn waarden en normen?</span></h2>
Laat ik beginnen met de betekenis of definitie van een waarde.<br />
<br />
<b>Een <i>waarde</i> is een betekenisgevend ideaal; een overtuiging over wat nagestreefd wordt of zou moeten worden;</b> een doel is of kan zijn (bijvoorbeeld ter uitoefening van een bepaalde professie als advocaat of arts of meer in het algemeen wat een leven tot een goed leven maakt).<br />
<br />
Uit deze waarden (vaak positief verwoord) volgen vervolgens allerlei concrete normen (vaak negatief verwoord): iemand moet x doen, mag niet y doen, et cetera). <b><i>Normen</i> zijn concrete gedragsregels, soms beschreven, soms niet, die we elkaar opleggen.</b> Zo volgt uit de waarde <i>veiligheid</i> de concrete norm aan toezichthouders om een helm te dragen als ze een bouwplaats inspecteren. Een verdere toelichting <a href="http://www.kritischehouding.nl/2013/09/normen-en-waarden.html">over het verschil tussen normen en waarden vind je hier</a>. </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Nu dit duidelijk is, is het interessant om te zien welke waarden er zijn. <b>Hieronder vind je hiertoe een uitgebreide lijst met <i>voorbeelden van waarden</i></b> waarbij het begrip "waarde" in brede zin is ingevuld. Een aantal waarden in deze lijst zullen eerder als deugd of karaktereigenschap worden gezien (maar het zijn ook modale waarden). Wat een deugd precies is? Na deze lijst met waarden zal ik dit uitleggen. Daarnaast zijn een aantal waarden niet als zelfstandig naamwoord omgeschreven. Omdat het begrip wel een ideaal verwoordt, heb ik het - vaak op verzoek - wel in de lijst opgenomen.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Aanvullingen zijn welkom!</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Laatste update: 26-3-2021<br />(met dank aan Frank)</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;"><h2>
<span style="font-weight: normal;">Waarden voorbeelden:</span></h2></div>Aanwezigheid
<div style="text-align: justify;">
Aanzien</div>
<div style="text-align: justify;">
Actief zijn (doen)</div>
<div style="text-align: justify;">
Afwisseling</div>
Alertheid<br />
<div style="text-align: justify;">
Alledaagsheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Anonimiteit</div><div style="text-align: justify;">Antifragiliteit<br />
<span style="text-align: left;">Artisticiteit</span></div>
<div style="text-align: justify;">
Assertiviteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Attentheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Authenticiteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Autonomie</div>
<div style="text-align: justify;">
Avontuur / Avontuurlijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Bedachtzaamheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Bedrevenheid <br />
Bedrijvigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Befaamdheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Begeerlijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Begrip</div>
<div style="text-align: justify;">
Behoedzaamheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Behoudendheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Behulpzaamheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Bekendheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Bekoorlijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Bekwaamheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Beleefdheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Beleving<br />
Bereidheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Bereidwilligheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Beroemdheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Bescheidenheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Beschaving / Beschaafdheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Beschikbaarheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Besluitvaardigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Betaalbaarheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Betekenis</div>
<div style="text-align: justify;">
Betrokkenheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Betrouwbaarheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Bevalligheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Bevlogenheid</div>
Bezit<br />
<div style="text-align: justify;">
Bijdrage</div>
<div style="text-align: justify;">
Blijdschap</div>
Bondigheid<br />
<div style="text-align: justify;">
Buigzaamheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Burgerschap</div>
<div style="text-align: justify;">
Cachet</div>
<div style="text-align: justify;">
Celebriteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Charisma</div>
<div style="text-align: justify;">
Chic</div>
<div style="text-align: justify;">
Competitie</div>
<div style="text-align: justify;">
Concentratie</div>
<div style="text-align: justify;">
Confidentialiteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Consideratie</div>
<div style="text-align: justify;">
Controle</div>
<div style="text-align: justify;">
Coöperatie</div>
<div style="text-align: justify;">
Correctheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Creativiteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Daadkracht</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<script async="" src="//pagead2.googlesyndication.com/pagead/js/adsbygoogle.js"></script>
<!--argumentskills_under-ad_AdSense4_1x1_as-->
<br />
<ins class="adsbygoogle" data-ad-client="ca-pub-3175941036681015" data-ad-format="auto" data-ad-slot="5287696576" style="display: block;"></ins><script>
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
</script>
Dankbaarheid<br />
Dapperheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Degelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Democratie</div>
<div style="text-align: justify;">
Deskundigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Dienstbaarheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Diepzinnigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Diplomatie</div>
<div style="text-align: justify;">
Directheid<br />
Discipline </div>
<div style="text-align: justify;">
Distinctie</div>
<div style="text-align: justify;">
Doelgerichtheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Doelmatigheid<br />
Doorleefbaarheid </div>
Duidelijkheid<br />
Duurzaamheid <br />
<div style="text-align: justify;">
Dynamiek</div>
<div style="text-align: justify;">
Educatie</div>
<div style="text-align: justify;">
Eensgezindheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Eenstemmigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Eenvoud / Eenvoudigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Eer</div>
<div style="text-align: justify;">
Eerbied</div>
<div style="text-align: justify;">
Eerlijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Effectiviteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Efficiency</div>
<div style="text-align: justify;">
Elegantie</div>
<div style="text-align: justify;">
Empathie<br />
Engagement </div>
<div style="text-align: justify;">
Enthousiasme</div>
<div style="text-align: justify;">
Erkenning</div>
<div style="text-align: justify;">
Ernst</div>
<div style="text-align: justify;">
Esthetiek</div>
<div style="text-align: justify;">
Evenwicht</div>
<div style="text-align: justify;">
Expressiviteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Faam</div><div style="text-align: justify;">Familie(band) <br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Fatsoen</div>
<div style="text-align: justify;">
Feitelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Felheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Fijngevoeligheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Fijnzinnigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Finaliteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Flexibiliteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Flinkheid<br />
Gastvrijheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Gedecideerdheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Gedegenheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Gedrevenheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Geduld</div>
<div style="text-align: justify;">
Geestdrift</div>
<div style="text-align: justify;">
Geestigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Geheimhouding</div>
<div style="text-align: justify;">
Gehoorzaamheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Geleidelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Gelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Gelijkwaardigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Geloof</div>
<div style="text-align: justify;">
Geloofwaardigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Geluk</div>
<div style="text-align: justify;">
Gematigdheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Gemeenschappelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Genegenheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Generositeit</div>
<div style="text-align: justify;">
Genialiteit<br />
Genot </div>
<div style="text-align: justify;">
Genuanceerdheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Gereserveerdheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Gevatheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Gevoeligheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Gewetensvol</div>
<div style="text-align: justify;">
Gezelligheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Gezondheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Glorie</div>
<div style="text-align: justify;">
Godvrezendheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Godvruchtigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Godzaligheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Goedheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Goedkeuring<br />
Grandeur </div>
<div style="text-align: justify;">
Grondigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Grootsheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Grootmoedigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Gulheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Handigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Hardheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Harmonie</div>
<div style="text-align: justify;">
Hartstocht</div>
<div style="text-align: justify;">
Heerlijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Helderheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Heusheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Hevigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Hiërarchie</div>
<div style="text-align: justify;">
Hoffelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Hoop</div>
<div style="text-align: justify;">
Hulpvaardigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Humor</div>
<div style="text-align: justify;">
Idealisme</div>
<div style="text-align: justify;">
Ignorantie</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<script async="" src="//pagead2.googlesyndication.com/pagead/js/adsbygoogle.js"></script>
<!--argumentskills_sidebar-right-1_AdSense1_-->
<br />
<ins class="adsbygoogle" data-ad-client="ca-pub-3175941036681015" data-ad-format="auto" data-ad-slot="9773789775" style="display: block;"></ins><script>
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
</script>
<br />
Inbreng <br />
Ingetogenheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Innovatie</div>
<div style="text-align: justify;">
Integriteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Intensiteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Invoelendheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Inzicht</div>
<div style="text-align: justify;">
Juistheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Kalmte</div>
<div style="text-align: justify;">
Kameraadschap</div>
<div style="text-align: justify;">
Karigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Kennis</div>
<div style="text-align: justify;">
Klaarheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Klasse</div>
<div style="text-align: justify;">
Kracht<br />
Kuisheid </div>
<div style="text-align: justify;">
Kwaliteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Leefbaarheid<br />
Leergierigheid<br />Leiderschap<br /> </div>
<div style="text-align: justify;">
Liefdadigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Liefelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Liefde</div>
<div style="text-align: justify;">
Lof</div>
<div style="text-align: justify;">
Lol</div>
<div style="text-align: justify;">
Loyaliteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Luchthartigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Luciditeit <br />
Luister</div>
<div style="text-align: justify;">
Macht</div>
<div style="text-align: justify;">
Matigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Mededogen <br />
Menselijkheid/Medemenselijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Mensgerichtheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Menswaardigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Milieubehoud<br />
Milieubewustheid<br />
Moed</div>
<div style="text-align: justify;">
Naam</div>
<div style="text-align: justify;">
Natuurbehoud<br />
Nauwgezetheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Nauwkeurigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Nederigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Netheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Nieuwsgierigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Nuchterheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Nut</div>
<div style="text-align: justify;">
Nuttigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Omzichtigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Onafhankelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Onbaatzuchtigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Onbedorvenheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Ondernemerschap</div>
<div style="text-align: justify;">
Onpartijdigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Ontplooiing</div>
<div style="text-align: justify;">
Ontspanning</div>
<div style="text-align: justify;">
Ontvankelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Onverholenheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Onverdrotenheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Onwetendheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Ootmoedigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Openhartigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Openheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Opgewektheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Oplettendheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Oprechtheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Optimisme</div>
<div style="text-align: justify;">
Orde <br />
Ordelijkheid<br />
Originaliteit </div>
<div style="text-align: justify;">
Overgave</div>
<div style="text-align: justify;">
Participatie</div><div style="text-align: justify;">Passie<br />
Passiviteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Patriottisme</div>
<div style="text-align: justify;">
Penaliteit</div><div style="text-align: justify;">Persoonlijke ontwikkeling <br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Pittigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Plezier</div>
<div style="text-align: justify;">
Plichtsbetrachting</div>
<div style="text-align: justify;">
Politesse</div>
<div style="text-align: justify;">
Positiviteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Pragmatisme</div>
<div style="text-align: justify;">
Prestatiegerichtheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Privacy</div>
<div style="text-align: justify;">
Pro-activiteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Professionaliteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Prudentie</div>
<div style="text-align: justify;">
Publieke verantwoordelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Punctualiteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Rechtsstatelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Rechtvaardigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Redelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Relativisme</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<script async="" src="//pagead2.googlesyndication.com/pagead/js/adsbygoogle.js"></script>
<!--argumentskills_top-ad_AdSense2_1x1_as-->
<br />
<ins class="adsbygoogle" data-ad-client="ca-pub-3175941036681015" data-ad-format="auto" data-ad-slot="2334230170" style="display: block;"></ins><script>
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
</script>
<br />
Relaxedheid</div><div style="text-align: justify;">Religiositeit <br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Representativiteit <br />
Resoluutheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Respect</div><div style="text-align: justify;">Rijkdom <br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Robuustheid<br />
Roem <br />
Ruimdenkendheid </div>
<div style="text-align: justify;">
Rust</div>
<div style="text-align: justify;">
Saamhorigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Samenwerking</div>
<div style="text-align: justify;">
Schoonheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Serieusheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Sierlijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Sluwheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Snelheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Soberheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Solidariteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Souplesse</div>
<div style="text-align: justify;">
Spaarzaamheid</div><div style="text-align: justify;">Spiritualiteit <br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Spontaniteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Sportiviteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Stabiliteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Standvastigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Stelligheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Stijl</div>
<div style="text-align: justify;">
Stiptheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Strengheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Structuur</div>
<div style="text-align: justify;">
Suaviteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Synergie</div>
<div style="text-align: justify;">
Tact</div>
Tenaciteit<br />
<div style="text-align: justify;">
Terughoudendheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Tevredenheid<br />
Tijdloosheid </div>
<div style="text-align: justify;">
Toegankelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Toegeeflijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Toegenegenheid<br />
Toewijding</div>
<div style="text-align: justify;">
Tolerantie</div>
<div style="text-align: justify;">
Traditie</div>
<div style="text-align: justify;">
Transparantie</div>
<div style="text-align: justify;">
Trouw<br />
Tucht </div>
<div style="text-align: justify;">
Uitdagendheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Uiterlijk</div>
<div style="text-align: justify;">
Uitgelatenheid<br />
Uitmuntendheid </div>
<div style="text-align: justify;">
Unanimiteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Uniformiteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Universaliteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Urbaniteit</div>
<div style="text-align: justify;">
Vaderlandsliefde</div>
<div style="text-align: justify;">
Vakmanschap</div>
<div style="text-align: justify;">
Vastberadenheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Vasthoudendheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Veelzijdigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Veiligheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Verandering</div>
<div style="text-align: justify;">
Verantwoordelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Verbaasdheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Verbetenheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Verbinding<br />
Verbondenheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Verdraagzaamheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Verfijning<br />
Vergeving </div>
<div style="text-align: justify;">
Vergevingsgezindheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Verknochtheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Vermaak</div>
<div style="text-align: justify;">
Vermaardheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Vernieuwing</div>
<div style="text-align: justify;">
Verrassing</div>
<div style="text-align: justify;">
Verstandhouding<br />
Verstandigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Vertrouwelijkheid<br />
Vertrouwen<br />
Vertwijfeldheid </div>
<div style="text-align: justify;">
Verwennen</div>
<div style="text-align: justify;">
Verwondering</div>
<div style="text-align: justify;">
Verworvenheid<br />
Vitaliteit </div>
<div style="text-align: justify;">
Vlijt</div>
<div style="text-align: justify;">
Voldoening</div>
<div style="text-align: justify;">
Volgzaamheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Volharding</div>
<div style="text-align: justify;">
Voorbereid zijn</div>
<div style="text-align: justify;">
Voorkomendheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Voortreffelijkheid <br />
Vooruitstrevendheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Vrede</div>
<div style="text-align: justify;">
Vriendelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Vriendschap</div>
<div style="text-align: justify;">
Vrijgevigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Vrijheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Vrijmoedigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Vrolijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Vroomheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Waardering</div>
<div style="text-align: justify;">
Waardigheid<br />
Waarheid </div>
<div style="text-align: justify;">
Wedijver<br />
Welbehagen</div>
<div style="text-align: justify;">
Weldadigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Welgemanierdheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Welgemoedheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Wellevendheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Weloverwogenheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Welvaart (immateriële/materiële)</div>
<div style="text-align: justify;">
Welvoeglijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Welwillendheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Werkelijkheidszin</div>
<div style="text-align: justify;">
Werkzaamheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Wijsheid</div>
<div style="text-align: justify;">
IJverigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Zachtheid<br />
Zachtmoedigheid </div>
<div style="text-align: justify;">
Zakelijkheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Zekerheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Zelfbepaling</div>
<div style="text-align: justify;">
Zelfbeheersing</div>
<div style="text-align: justify;">
Zelfbehoud<br />
Zelfbeschikking</div>
<div style="text-align: justify;">
Zelfbewustheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Zelfcontrole<br />
Zelfontplooiing<br />
Zelfrealisatie</div>
<div style="text-align: justify;">
Zelfredzaamheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Zelfstandigheid`</div>
<div style="text-align: justify;">
Zelfverwerkelijking</div>
<div style="text-align: justify;">
Zelfverwezenlijking</div>
<div style="text-align: justify;">
Zelfverzekerdheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Zelf-zijn / zichzelf-zijn<br />
<br />
<script async="" src="//pagead2.googlesyndication.com/pagead/js/adsbygoogle.js"></script>
<!--argumentskills_under-ad_AdSense4_1x1_as-->
<br />
<ins class="adsbygoogle" data-ad-client="ca-pub-3175941036681015" data-ad-format="auto" data-ad-slot="5287696576" style="display: block;"></ins><script>
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
</script>
<br />
Zelfzorg<br />
Zingeving </div>
<div style="text-align: justify;">
Zorgeloosheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Zorgvuldigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Zorgzaamheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Zuinigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
Zwierigheid</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
In deze lijst zijn zo veel mogelijk positieve idealen opgenomen al kan over bepaalde waarden worden gediscussieerd of deze altijd positief bijdragen aan het menselijk leven. Het streven naar zorgvuldigheid is goed. Maar kun je ook niet te veel streven naar zorgvuldigheid? En is vaderlandsliefde positief?</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Misschien moeten we Aristoteles volgen die waarden bezag vanuit de deugdontwikkeling. Een deugd is een karaktereigenschap - een houding, een persoonseigenschap - waardoor je het goede doet. Ze geven het antwoord op de vraag "wat maakt iets goed?". Bij Aristoteles ligt het juiste deugd-ideaal waar we naar moeten streven zijn in het midden; pas als we het juiste midden vinden in ons handelen functioneren we als een goed mens. Dit geeft eigenschappen als moedig zijn, verontwaardiging of verantwoordelijk zijn. Het zijn idealen tussen te veel en te weinig. Voor een advocaat is het een goede karaktertrek om niet openhartig te (willen) zijn. Dit is niet voor niets opgenomen in de Gedragsregels Advocatuur. Maar er zijn
gevallen denkbaar waarbij ook van de advocaat openheid wordt verwacht. Waar ligt het juiste midden? Het juiste midden geeft de deugd confidentieel-zijn. Dit is te koppelen aan de waarde confidentialiteit: een waarde die past
bij de goede uitoefening van het beroep van advocaat. </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Ook voor veel waarden geldt dus: teveel is ook niet goed? Een aantal waarden benoemt in ieder geval ook een midden. Bijvoorbeeld dapperheid: dit zit tussen lafheid en overmoed. Kun je ook te dapper zijn? Niet als we dapperheid niet verwarren met onbezonnenheid.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<script async="" src="//pagead2.googlesyndication.com/pagead/js/adsbygoogle.js"></script>
<!--argumentskills_under-ad_AdSense4_1x1_as-->
<br />
<ins class="adsbygoogle" data-ad-client="ca-pub-3175941036681015" data-ad-format="auto" data-ad-slot="5287696576" style="display: block;"></ins><script>
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
</script>
</div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
Daarnaast is het belangrijk om in te zien dat waarden kunnen conflicteren waardoor het lastig te bepalen is wat het goede nu is. We spreken dan van een <i>moreel dilemma</i>. Een voorbeeld. Een advocaat wil in een specifiek geval enerzijds vertrouwelijk omgaan met de gegevens van een cliënt maar anderzijds ook de veiligheid van de samenleving in acht nemen. <b>Veiligheid</b> en <b>Vertrouwelijkheid</b> botsen. Een goed advocaat weet echter ook waar hier - in een specifiek geval - het midden ligt. Dit vraagt opleiding en ervaring: inzicht in belangrijke <a href="http://www.kritischehouding.nl/2017/01/beginselen-uitleg-en-voorbeelden.html">beginselen</a>, morele intuïtie, belangen, <a href="http://www.kritischehouding.nl/2013/09/normen-en-waarden.html">normen</a> (wet- en regelgeving, gedragsregels) en kennis van de morele identiteit van de beroepsrol, het kantoor waarvoor de jurist werkt, de persoon zelf als zijn of haar omgeving. Dit zoeken naar een middenweg toont - volgens sommige auteurs - de directe relatie tussen waarden en deugden.</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5467045973042900952.post-61504891778051066452020-09-07T16:10:00.000+02:002020-09-07T16:10:34.166+02:00Tip #12: Volg een (gratis) online training kritisch denken / argumenteren<div style="text-align: justify;">
Ondanks dat het bij de uitoefening van veel beroepen erg belangrijk is om de juiste vragen te kunnen stellen, is dit niet iets waarin professionals zich snel trainen. Ten onrechte wordt gedacht dat het stellen van vragen iets is als ademhalen: dit kun je toch al van nature? Dit is echter niet correct (off topic, maar hetzelfde geldt misschien ook wel voor <i>goed</i> ademhalen). Om goed vragen te kunnen stellen, is het o.a. essentieel om kennis te hebben van en vaardig te zijn in kritisch denken en argumentatieleer.<br />
<br />
Op internet zijn gelukkig een aantal goede, gratis inleidende trainingen in het kritisch denken en argumenteren te vinden. Twee trainingen springen wat mij betreft online eruit. Nu zijn ze wel Engelstalig maar ik hoop niet dat dit je tegenhoudt.</div>
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>1. Coursera.org / Think again: how to reason and argue</b> </div>
<div style="text-align: justify;">
<a href="https://www.coursera.org/course/thinkagain" target="_blank">Deze cursus wordt twee keer per jaar aangeboden via Coursera.org</a>. Je kunt echter ook op een later moment je aanmelden en de video's bekijken. Met name de video's van Walter Sinnott-Armstrong zijn erg uitnodigend. Aanrader!</div><div style="text-align: justify;"><br />
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhC8cNAtxhJmdjtlb7uahURoQlbQK9ZDYxnfnK5SNgItJ8VgdsLhIsGNIVGPtMl_zdsOPvEKkaXV2MTj0mWUoLxlR3MYPufG4dJppQbNbpqJCFqDe0SDkVdnUQr6CTil__lFPiwKVYRAa1v/s1600/Kritisch+denken+training.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhC8cNAtxhJmdjtlb7uahURoQlbQK9ZDYxnfnK5SNgItJ8VgdsLhIsGNIVGPtMl_zdsOPvEKkaXV2MTj0mWUoLxlR3MYPufG4dJppQbNbpqJCFqDe0SDkVdnUQr6CTil__lFPiwKVYRAa1v/s1600/Kritisch+denken+training.png" width="320" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>2. Wi-phi / Kahn Academy - Critical thinking</b></div>
<div style="text-align: justify;">
<a href="https://www.khanacademy.org/partner-content/wi-phi/wiphi-critical-thinking" target="_blank">Deze cursus</a> kent inhoudelijk veel overeenkomsten met de cursus van Coursera. De standaard-onderwerpen uit het kritisch denken / informele logica komen ook hier aan bod. Bij deze training word je niet door een docent door de stof gepraat hetgeen de cursus wat saaier maakt (en ja, dat is natuurlijk subjectief). Het doel van de training is:</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<blockquote class="tr_bq">
The critical thinking section will teach you the skills to think clearly and independently. It will help you identify valid arguments, detect inconsistencies in reasoning, understanding logical connections between ideas, and construct and evaluate arguments. </blockquote>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Hier de eerste video (maar klik hierboven op de link voor het totaaloverzicht).</div><div style="text-align: justify;"> </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<iframe allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/Cum3k-Wglfw" width="560"></iframe>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<b>Niet genoemd?</b> <br />
Minder aantrekkelijk qua vorm maar toch interessant voor de liefhebber:<br />
<ul>
<li><a href="https://iversity.org/en/courses/critical-thinking-reason-and-fair-play-in-communication" target="_blank">Critical Thinking - Reason and Fair Play in Communication</a> (Iversity). Een goede no. 3.</li>
<li><a href="https://podcasts.ox.ac.uk/series/critical-reasoning-beginners" target="_blank">Critical Reasoning for Beginners</a> (6 weeks course, Oxford University) </li>
</ul>
<br />
Aanvullingen welkom!<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5467045973042900952.post-42234599144799467132020-02-11T17:46:00.002+01:002021-02-08T21:06:43.617+01:00De 10 argumenten voor / tegen grondrechten voor dieren<b>In dit artikel vind je een argumentatie-overzicht als antwoord op de vraag in hoeverre dieren ook grondrechten zouden moeten
hebben. Je zou het kunnen zien als een concept-argumentatiekaart (dat je mogelijk kunt gebruiken voor een debat, moreel betoog of essay). Het is in concept en mogelijk nog niet volledig, dus aanvullende argumenten zijn altijd welkom.</b><br />
<b> </b>
<br />
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh6WicJ-QkbvTgcUUzjjKS-MmwsUE6gLWrY7RwSdabuLYv-WWPJiT7rXjY0t6mDDfPakUwiCQzPcTLWfZDjCojRsTdWXSRUJGuJIh8KsLAc0fWRArUkepZgyh1_BIjr_SK2El5gKe8jb6Qi/s1600/Dieren+grondrechten.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="760" data-original-width="1140" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh6WicJ-QkbvTgcUUzjjKS-MmwsUE6gLWrY7RwSdabuLYv-WWPJiT7rXjY0t6mDDfPakUwiCQzPcTLWfZDjCojRsTdWXSRUJGuJIh8KsLAc0fWRArUkepZgyh1_BIjr_SK2El5gKe8jb6Qi/s400/Dieren+grondrechten.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Photo by <a href="https://unsplash.com/@robschreckhise?utm_source=unsplash&utm_medium=referral&utm_content=creditCopyText">Rob Schreckhise</a> on <a href="https://unsplash.com/s/photos/monkey?utm_source=unsplash&utm_medium=referral&utm_content=creditCopyText">Unsplash</a></td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Voordat je verder leest, wel een disclaimer. Zoals vaker op
deze site geldt ook hier: een uiteindelijk oordeel of we dieren grondrechten
moeten geven, zul je hieronder niet vinden. Het is puur een inventarisatie van
argumenten met als doel te komen tot een betere afweging. Je zult hierbij
merken dat sommige argumenten beter zijn, en sommige argumenten minder goed (en
misschien zelfs drogredenen zijn?). Denk ook niet: waar het meeste argumenten
van zijn, dat overtuigt het meest.
</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h2 class="MsoNormal">
<b>Aanleiding</b></h2>
<div class="MsoNormal">
Als startpunt van dit deel van het college gebruikte ik overigens het
standpunt van Michael Kiok tegen een nieuwe wet in Duitsland die <a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Zo%C3%B6filie" target="_blank">zoöfilie </a>zou
verbieden. <a href="https://www.vice.com/nl/article/xd4px4/bestiality-is-still-legal-in-germany-but-not-for-long" target="_blank">Meer info vind je hier.</a> Het wetsvoorstel – ook wel samengevat als een verbod op bestialiteit – werd
uiteindelijk voor het constitutioneel hof in Duitsland gebracht (door twee
anonieme aanhangers van de zoöfilie).</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
De vraag die de rechtbank in Karlsruhe moest beantwoorden
was in hoeverre een wet die bestialiteit verbood tegen de grondrechten van
mensen inging (met name vrijheid, in het bijzonder ‘the right to sexual
self-determination’).</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
De rechters waren echter helder: de wet bleef geldig. Het
dierenwelzijn woog zwaarder. <a href="https://www.bbc.com/news/world-europe-35611906" target="_blank">Zie als een eerste bron over deze rechtszaak deze link.</a>
</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h2 class="MsoNormal">
<b>Argumenten tegen (en de reactie hierop)</b></h2>
<div class="MsoNormal">
[RECHTEN]</div>
<div class="MsoNormal">
T1. Dieren kunnen geen beroep doen op grondrechten / niet
inroepen. </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt;">
Klopt, maar dat kunnen
(ongeboren) kinderen ook niet en daarvan zeggen we wel dat ze grondrechten
hebben.</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 70.8pt;">
Dat is wel zo, maar kinderen
hebben wel het potentieel om dit op termijn te doen (als ze ouder worden). Het
zijn mensen (in ontwikkeling).</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 70.8pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 106.2pt;">
Hoe zit het dan met kinderen die
zich niet verder zullen ontwikkelen? Of mensen met een hersenletsel? Die hebben
toch ook grondrechten?</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 106.2pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 141.6pt;">
De grondrechten die ze hebben,
kun je gewoon baseren op dat ze lid zijn van het menselijke soort</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
T2. Met rechten komen plichten. Hieraan kunnen dieren niet
voldoen. </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Zie 1
voor de tegenargumentatie</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
[OORSPRONG VAN GRONDRECHTEN]</div>
<div class="MsoNormal">
T3. Grondrechten vinden hun oorsprong – naast het mens-zijn
(zie verder) – in dat ze nauw samenhangen met het democratisch ideaal. Zie de
klassieke grondrechten die met name gaan over het ingrijpen van
overheidshandelen. Dieren hebben geen actieve bijdrage aan de democratie.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt;">
Dat grondrechten hun oorsprong
vinden in de democratie wil niet zeggen dat je ook moeten kunnen bijdragen aan
de democratie om ze te kunnen hebben. Ook groepen van individuen en zelfs
naties kunnen grondrechten hebben bijvoorbeeld. En waarom zouden dieren geen bescherming
moeten krijgen tegen een machtige overheid?</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
T4. Grondrechten zijn <u>mensen</u>rechten. Ze zijn
gebaseerd op het mens-zijn. Niet op dier-zijn.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt;">
Dit is natuurlijk een
definitiekwestie. We kunnen ook stoppen met het woord mensenrechten te
gebruiken of deze grondrechten enkel gebruiken voor de grondrechten die voor
mensen van toepassing zijn (en niet voor dieren en /of groepen, et cetera). Zie
vervolgens de voorargumenten 1 en 2.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
[ALTERNATIEVEN]</div>
<div class="MsoNormal">
T5. Ook zonder grondrechten kun je van mensen (juridisch) eisen
dat ze op en goede manier met dieren omgaan. Zoals mensen ook goed moeten
omgaan met dingen / zaken / goederen (hoe je het maar ook noemt).</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt;">
Het is wat vreemd om dieren met dingen,
zaken of goederen te vergelijken. Zie ook hieronder het voor-argument: mensen
zijn in de kern misschien zelfs dieren of staan op z’n minst dichterbij dieren
dan dieren bij zaken (als woningen, goederen, et cetera).</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 70.8pt;">
In dat geval kun je dieren ook zien
als een derde groep (zoals ook nu in het burgerlijk wetboek reeds gebeurt. Dieren
vormen een tussengroep. Mensen hebben grondrechten. (overige) Dieren en
niet-levende zaken hebben op een andere manier rechten. Maar de laatste twee
zijn niet gebaseerd op de grondrechten die ze zouden hebben.</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 70.8pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 106.2pt;">
Maar waar moet je deze rechten
van dieren dan op baseren? De plicht om goed om te gaan met goederen kun je
baseren bijvoorbeeld op het recht op eigendom (of andere grondrechten). Waar
baseer je het recht om goed om te gaan met dieren dan op?</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 106.2pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 141.6pt;">
Die kun je bijvoorbeeld funderen
op de pijn die ze kunnen lijden (en die van eigenaren). Dat ze echter pijn
kunnen lijden, rechtvaardigt dat wij mensen goed met ze omgaan, niet om ze
meteen grondrechten te geven. Zie eerder wat gezegd is bij ‘rechten’.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
[DIER]</div>
<div class="MsoNormal">
T6. Het is niet duidelijk wat je kunt verstaan onder dier?
Moet je aan een spinnetje of een mier ook grondrechten geven? Of een bacterie?
Of …</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt;">
Waarom zou dit niet mogelijk
moeten zijn? Nog even los van over welke grondrechten we spreken, verdienen
alle dieren onze zorg (tegen ingrijpen tegen de overheid). Dit hoeft het idee
van grondrechten aan dieren niet in de weg te staan. Ook een miertje verdient
zorg.</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt;">
Dat misschien bij bepaalde dieren
het lastig is om te spreken over grondrechten rechtvaardigt nog niet om in
ieder geval aan een aantal dieren grondrechten te geven. Het tegenargument is
een hellend-vlak-drogreden.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
T7. Als je kijkt naar onze grondrechten dan gaat het met
name over vrijheid, privacy, niet gediscrimineerd worden. Dit gaat niet op voor
dieren.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt;">
Je hoeft niet alle grondrechten
die mensen hebben direct aan alle dieren te geven. De vrijheid te mogen leven
en niet zonder reden gedood te worden, zou al een goed begin zijn.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<h2>
<b>Argumenten voor (en de reactie hierop)</b></h2>
<div class="MsoNormal">
[OORSPRONG VAN GRONDRECHTEN / DIER-ZIJN]</div>
<div class="MsoNormal">
V1. We hebben grondrechten omdat we mens zijn: individuen
die kunnen pijn lijden. Ook dieren lijden (sterker nog: we zijn ook dieren) en
daarom verdienen deze ook bescherming. Treffend is de uitspraak van de filosoof
Jeremy Bentham: “De vraag is niet: kunnen ze <i><span face=""calibri" , sans-serif" style="mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">redeneren</span></i>, noch
kunnen ze <i><span face=""calibri" , sans-serif" style="mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">praten</span></i>, maar kunnen ze <i><span face=""calibri" , sans-serif" style="mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">lijden</span></i>?”</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt;">
De mens verschilt van (andere)
dieren doordat het niet enkel pijn kan lijden, maar ook een bewustzijn heeft.
We hebben het vermogen om na te denken over hoe we met anderen om willen gaan
en worden niet enkel gedreven door instincten. Hiermee zijn we anders dan
dieren. </div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>Dit
geldt toch niet voor alle mensen? </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 106.2pt;">
Ja, maar zie tegenargumentatie
hierboven. Het gaat om het lid zijn van het menselijke soort.</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 106.2pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 70.8pt;">
En hoe zit het dan met dieren die
duidelijk ver zijn in hun ontwikkeling (denk aan varkens en andere mensapen). Het
DNA / de hersenen van varkens lijken bijvoorbeeld op die van mensen. Andersom
geldt ook: het gedrag van mensen is vaak veel dierlijker dan we doen voorkomen.</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 70.8pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt;">
Om bescherming te bieden, hoef je
ze geen grondrechten te geven. Zoals je een gebouw dat je beschermt ook geen
grondrechten geeft. Zie verder tegenargument T5.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
[MENS=DIER] </div>
<div class="MsoNormal">
V2. Er is geen reden om verschil te maken tussen de
verschillende diersoorten (waar wij één van zijn): er is geen goed argument
voor <a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Speci%C3%ABsisme" target="_blank">speciësisme</a>.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt;">
Je ziet in de praktijk genoeg
voorbeelden waaruit blijkt dat mensen verschillen van andere dieren. Heb je
ooit een dier een kerncentrale zien ontwikkelen?</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 70.8pt;">
Dat het nu zo is, rechtvaardigt
nog niet dat we daarom dieren anders behandelen. Ook mensen behandelen we
gelijk ongeacht hun specifieke kennis, vaardigheden, bijdrage aan de
samenleving e.d.</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 70.8pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt;">
De mens gebruikt en eet (van oudsher)
dieren. Dit laat duidelijk zien dat de mens boven dieren staat. Dit zie je ook
terug in veel geloven. Sterker, het kan hier niet zonder. </div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 70.8pt;">
Dat de mens dit doet,
rechtvaardigt dit nog niet. Sterker nog: het is misschien juist een goede reden
om ze grondrechten te geven. Dat de mens andere mensen vermoordt, rechtvaardigt
moord ook niet. Zie ook volgend argument.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
V3. Dat de mens dieren gebruikt en eet, hoeft geen reden
zijn om ze geen grondrechten te geven. Het is juist een reden om dit wel te
doen. Het uitgangspunt wordt dan het belang van het dier en afwijking
(bijvoorbeeld dieren gebruiken of eten) wordt alleen mogelijk als dit bij wet
is toegestaan. Dit erkent het belang van dierenwelzijn.</div>
<div class="MsoNormal">
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt;">
Zie eerder argument: voor bescherming van het dier heb je geen grondrechten nodig. Bescherming kan ook gewoon zonder grondrechten. </div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 35.4pt;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Aanvullingen? Welkom!</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>NL</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="false"
DefSemiHidden="false" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="377">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footnote text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="header"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footer"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index heading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="table of figures"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="envelope address"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="envelope return"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footnote reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="line number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="page number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="endnote reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="endnote text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="table of authorities"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="macro"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="toa heading"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Closing"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Signature"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Message Header"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Salutation"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Date"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text First Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text First Indent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Note Heading"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Block Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Hyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="FollowedHyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Document Map"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Plain Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="E-mail Signature"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Top of Form"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Bottom of Form"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal (Web)"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Acronym"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Address"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Cite"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Code"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Definition"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Keyboard"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Preformatted"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Sample"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Typewriter"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Variable"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal Table"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation subject"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="No List"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Contemporary"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Elegant"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Professional"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Subtle 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Subtle 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Balloon Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Theme"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" QFormat="true"
Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" QFormat="true"
Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" QFormat="true"
Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" QFormat="true"
Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" QFormat="true"
Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" QFormat="true"
Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="41" Name="Plain Table 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="42" Name="Plain Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="43" Name="Plain Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="44" Name="Plain Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="45" Name="Plain Table 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="40" Name="Grid Table Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46" Name="Grid Table 1 Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51" Name="Grid Table 6 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52" Name="Grid Table 7 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46" Name="List Table 1 Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51" Name="List Table 6 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52" Name="List Table 7 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Mention"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Smart Hyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Hashtag"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Unresolved Mention"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Smart Link"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Smart Link Error"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:Standaardtabel;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:8.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:107%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-fareast-language:EN-US;}
</style>
<![endif]-->Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5467045973042900952.post-88171424659174553152019-10-29T10:22:00.000+01:002020-01-14T12:34:47.134+01:00De 12 argumenten voor en tegen een Zwarte Piet<b>Moeten we afscheid nemen van Zwarte Piet? Dit is een terugkerende discussie in Nederland. In oktober komen de eerste pepernoten, maar hoor je ook weer de eerste geluiden die zeggen dat we wel/niet afscheid moeten nemen van Zwarte Piet. Misschien heb jij hier ook al reeds een mening over? Voor een beter doordachte mening <a href="http://www.kritischehouding.nl/2014/02/analyseren-vs-evalueren-van-betogen.html">doe je er echter toch goed aan je eerst af te vragen welke argumenten er zijn</a>. In deze bijdrage vind je een overzicht van de meest gehoorde argumenten.</b><br />
<div style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhB3a80DrrfbDOFmL7WtXGd1taUJGqsW53zG-ZwefoIjBwaly80dCUhwJ_ymxmpteairVEeTkLx3V8DbE4Tr43WgZuzti9v2-Zx1liMIkN5hK2y4zs_CAZdRUmzJ9nvrkGLp4zVuwF1QQow/s1600/Argumenten+Zwarte+Piet.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><img alt="Argumenten Zwarte Piet discussie" border="0" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhB3a80DrrfbDOFmL7WtXGd1taUJGqsW53zG-ZwefoIjBwaly80dCUhwJ_ymxmpteairVEeTkLx3V8DbE4Tr43WgZuzti9v2-Zx1liMIkN5hK2y4zs_CAZdRUmzJ9nvrkGLp4zVuwF1QQow/s200/Argumenten+Zwarte+Piet.png" title="Argumenten Zwarte Piet discussie" width="200" /></a></div>
<span style="font-size: x-small;">Eerste versie: 10-10-2013</span><br />
<span style="font-size: x-small;">Laatste update: 29-10-2019 (met dank aan G.E)</span><br />
<br />
<b>Herkomst argumenten</b><br />
Ik ben voor dit overzicht van de <i>belangrijkste of meest gehoorde</i> argumenten (dus voor en tegen het vasthouden aan Zwarte Piet in onze Sinterklaastraditie) begonnen met de argumenten die ik vaak hoor in de morele discussies die ik begeleid. Deze argumenten voor en tegen een Zwarte Piet heb ik vervolgens uitgebreid en gecontroleerd met argumenten die je op weblogs en in de media terug ziet komen.<br />
<br />
<b>Argumentatie-overzicht</b><br />
Maar let op: <b>ik geef hieronder dus enkel een overzicht van argumenten.</b> Het is een eerste versie van een argumentatiestructuur. Argumenten voor en tegen heb ik hierbij bij elkaar gezet.<br />
<br />
Dit zegt natuurlijk nog niets over of het goede argumenten zijn.<br />
<br />
Zoals altijd geldt ook hier: sommige argumenten zijn misschien beter dan andere en <b>het overzicht wil niet zeggen dat ik het goede argumenten vind.</b><br />
<br />
Het is aan jou om de argumenten te onderzoeken (op waarheid van de feiten) en te beoordelen (op juistheid van de argumenten en vooronderstellingen). <b>En natuurlijk het liefst van twee kanten,</b> dus van alle argumenten voor en tegen het behouden van de traditie van Zwarte Piet (anders ben je aan het rationaliseren: argumenten zoeken voor een standpunt wat je al hebt; dat schiet natuurlijk niet op).<br />
<br />
En voor de volledigheid: je leest hieronder meerdere argumenten die vaak <i>samen</i> iemand overtuigen van een bepaald standpunt (binnen de argumentatietheorie wordt dit ook wel nevenschikkende argumentatie genoemd).</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: justify;">
<b>Tot slot</b><br />
Succes met het verder vormen van een beter oordeel over Zwarte Piet. Of beter: het wel of niet behouden van een Zwarte Piet in de Nederlandse Sinterklaastraditie. Op naar een meer overwogen discussie!<br />
<br />
<br /></div>
</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<hr style="text-align: left;" />
<div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-size: x-large;"><b>TEGEN ZWARTE PIET</b></span></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-size: large;">1. Zwarte Piet is racistisch. </span></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<i>Ze worden vaak als dom neergezet, hebben een accent (vaak Surinaams terwijl ze niet eens uit Suriname komen) en gedragen zich onderdanig aan de grote baas. Het staat symbool voor slavernij. De stereotypering is racistisch.</i></div>
</div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b>Tegenargument</b>:</div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<span style="text-align: justify;">Dat ze vaak als dom worden neergezet is maar de vraag. De rol van Zwarte Piet is eerder positief. Kinderen willen altijd Zwarte Piet zijn; zelden Sinterklaas. Sterker, als je Sinterklaas wilde zijn als kind was je toch wat sneu. Zwarte Pieten zijn grappig, lenig, zijn acrobatisch en mogen ook nog eens pepernoten en cadeautjes weggeven. Dat Zwarte Pieten vaak vreemd spreken, is niet correct. Het zwart is het roet geworden.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b>Tegen-tegenargument (m.a.w. een argument dat weer tegen laatstgenoemde tegenargument is):</b></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
Dat de rol van Zwarte Piet positief is, is wel vergezocht. Sprake is van stereotypering (kroeshaar, dikke lippen, gouden oorringen). Daarnaast is ook duidelijk dat het uitvoerders zijn, dat het knechten zijn en dat ze dus moeten luisteren naar de blanke Sinterklaas. Kijk maar eens naar het Sinterklaasjournaal: als er iets misgaat (en dat is ieder jaar weer) dan zijn er twee mogelijkheden. Of (1) Sinterklaas is de schuldige, maar dat is dan omdat hij oud is of (2) een Zwarte Piet is de schuldige, maar dat is dan omdat hij wat dom is geweest. Ooit van een domme Sinterklaas gehoord?</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
Als het daarnaast een vriend is - en geen slaaf meer is - wat is dan het probleem om niet de kleur te veranderen? Of enkel een donkere veeg van het roet? Alsof Pieten sowieso nog door schoorstenen kruipen (welke schoorstenen)?</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-size: large;">2. Met het Sinterklaasfeest zegt de Nederlander: ik ben beter.</span></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<i>Zie argument 1. Spreekt verder voor zich.</i></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b>Tegenargument:</b></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
De Nederlander zegt dat niet. Wie is sowieso <i>DE</i> Nederlander waarover je spreekt? Ga eens naar een intocht en je zult zien dat ouders het leuk vinden om met hun kinderen daar te zijn. Geen enkele ouder - uitzonderingen natuurlijk daargelaten - zal het feest als een nationalistisch en de ander uitsluitend volksfeest beschouwen. Iedereen is welkom!</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b>Tegen-tegenargument:</b></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
Waarom zie je dan zo weinig allochtonen bij een intocht? Waarom wordt dit feest dan minder gevierd onder allochtonen? Ontken niet dat het feest een nationalistisch karakter heeft dat gebaseerd is op uitsluiting. Mensen die in de media tegen een Zwarte Piet zijn, ontvangen trouwens allerlei racistische reacties.</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-size: large;">3. De traditie zelf is - historisch gezien - racistisch. </span></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<i>Als je kijkt naar de oorsprong van de traditie dan zie je duidelijk dat het feest is bedacht vanuit een racistisch motief. NRC: In een documentaire van vorig jaar van Bibi Fadlalla stelt historicus Frits Booy dat er wel een relatie is tussen Zwarte Piet en slavernij (zonder direct te zeggen dat Zwarte Piet een slaaf is van Sinterklaas). (<a href="http://www.nrc.nl/nieuws/2013/10/19/kan-zwarte-piet-nog-wel-vier-vragen-rond-de-groeiende-controverse/" rel="nofollow" target="_blank">klik hier</a>). </i></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b>Tegenargument.</b></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
(1) In historische zin valt dit te bezien. Zie bijvoorbeeld <a href="http://www.volkskrant.nl/vk/nl/3184/opinie/article/detail/3527041/2013/10/15/Zwarte-Piet-is-nooit-een-slaaf-geweest.dhtml" rel="nofollow" target="_blank">het artikel van Arnold-Jan Scheer in de Volkskrant.</a> (2) En als dit al zo zou zijn, dan moet je de vraag stellen of je deze geschiedenis altijd moet corrigeren. Als de huidige samenleving het Sinterklaasfeest niet meer met een racistische bril viert, waarom zou je het veranderen? (3) En stel je zou een nieuw feest bedenken waar kinderen in moeten geloven, dan zou je toch geen groene, blauwe, rode Pieten bedenken? Geen kind dat dit gelooft.</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-size: large;">4. Het is eenvoudig aan te passen.</span></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<i>Wat is nu het bezwaar om groene, blauwe en rode Pieten te introduceren? </i></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b>Tegenargument:</b></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
Ten eerste zullen kinderen dan eerder doorhebben dat het niet echt is. Enige identificatie moet er wel zijn. En moet Sinterklaas dan ook altijd een kleur krijgen? Want anders kan nog steeds gesproken worden over de blanke machthebber. En mag geel ook niet om te voorkomen dat we Aziatische mensen kwetsen? Laten we het wel proberen realistisch te houden. Zie daarnaast wat gezegd is bij traditie: deze moet je koesteren.</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b>Tegen-tegenargument:</b></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
Niets staat ons in de weg om gekleurde Pieten te nemen. Sinterklaas mag blank zijn maar ook gekleurd. Prima. Gele Pieten moet je voorkomen als hiermee Aziatische mensen zich gekwetst voelen. Iedere stereotypering is onwenselijk. Of wees dan consequent (ook Zwarte Pieten met een hoofddoekje naast Zwarte Pieten die een verstandelijke beperking hebben?)</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-size: large;">5. In het buitenland vinden ze ons maar gek.</span></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<i>In het buitenland hebben veel mensen moeite met deze traditie. Vanuit het Amerikaanse perspectief is Zwarte Piet zelfs geen optie.</i></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b>Tegenargument:</b></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
Argument ad populum: dat veel mensen in het buitenland moeite hebben met de traditie, maakt het nog geen slechte traditie. Laten we de discussie over Zwarte Piet voeren op grond van rationele argumenten.</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<hr style="text-align: left;" />
<div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="color: #38761d; font-size: x-large;"><b>VOOR ZWARTE PIET</b></span></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-size: large;">1. Het is een traditie.</span></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<i>Spreekt voor zich.</i></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b>Tegenargument:</b></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
Tradities zijn niet per definitie goede tradities. Sommige tradities hebben we gelukkig achter ons gelaten (het achterstellen van vrouwen, het slaan van kinderen in de opvoeding, het gebruik van slaven, etc). Het beroep op traditie nog een ander probleem: het filosofische is/ought-probleem. Dat iets het geval is, is niet per definitie een reden dat het ook zo zou moeten zijn.</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b>Tegen-tegenargument:</b></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
Dat mag dan zo zijn maar tradities hebben wel een bepaalde meerwaarde voor een samenleving. Ze binden en geven samenhang. Het Sinterklaasfeest is een volksfeest dat Nederland (vrij) uniek maakt. Dit moet je koesteren.</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-size: large;">2. Het is een kinderfeest.</span></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<i>Het Sinterklaasfeest is gericht op kinderen. Het is geen feest waar racistische mensen hun ideeën uitwisselen. </i></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b>Tegenargument:</b></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
Dus? Omdat het een kinderfeest moeten we het maar accepteren? Sterker, je moet het omdraaien: juist omdat het gericht is op kinderen moet je heel terughoudend zijn. Indirect maak je namelijk aan kinderen reeds duidelijk dat er een bepaald onderscheid is.</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b>Tegen-tegenargument:</b></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
Deze relatie - dat kinderen die in aanraking komen met de traditie van Zwarte Piet later eerder racistisch zullen zijn - is totaal onbewezen.</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-size: large;">3. Niemand wordt kwaad gedaan.</span></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<i>Al zou het ooit al met een racistisch motief bedacht zijn, dan nog wordt nu niemand kwaad gedaan. Donkere mensen worden zelf niet gediscrimineerd als je kijkt naar het feest. Sterker, donkere mensen kunnen en mogen Sinterklaas spelen net zoals blanke mensen Zwarte Piet kunnen en mogen spelen. Dat kinderen geen kwaad wordt gedaan is eerder reeds beschreven.</i></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b>Tegenargument:</b></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
De discussie is er niet voor niets: er zijn mensen die aan Zwarte Piet aanstoot aan nemen. Miljoenen mensen ergeren zich hieraan.</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b>Tegen-tegenargument:</b></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
Dit is niet nodig (zie andere argumenten: we zijn geen racisten en het heeft geen racistisch doel).</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-size: large;">4. De mensen die Sinterklaas vieren, zijn geen racisten.</span></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<i>Mensen vieren een kinderfeest. Nergens zie de andere, meer bekende racistische uitingen (hakenkruizen, vlaggetjes, et cetera).</i></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b>Tegenargument:</b></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
Of we niet racistisch zijn, is om te beginnen lastig vast te stellen. Het komt wel racistisch over (kroeshaar e.d., zie hierboven). Het is daarnaast ook wel een feest dat kenmerken heeft van uitsluiting, van ingroup/outgroupdenken. Vaak zie je bijvoorbeeld minder allochtone gezinnen bij een intocht. Ook vieren mensen met een allochtone herkomst minder vaak het feest. Indirect is wel sprake van racisme. Het is een feest waarbij blanke Nederlanders elkaar ontmoeten. Dit geeft ze een prettig gevoel. Maar hier liggen wel allerlei vooroordelen over allochtonen aan ten grondslag. Zullen mensen een Zwarte Piet met een hoofddoek waarderen? </div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b>Tegen-tegenargument:</b></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
Dat niet iedereen het Sinterklaasfeest viert, staat los van Zwarte Piet. Je kunt de blanke Nederlander niet verwijten dat anderen het feest niet vieren. Sterker, de relatie die wordt verondersteld, dat allochtone mensen het feest niet vieren vanwege de racistische sfeer, is onbewezen. Het ligt ook niet voor de hand: dat mensen voorrang geven aan hun eigen tradities en feesten - meegenomen uit het land van herkomst of verbonden aan een eigen subcultuur - is logischer. Net zoals Nederlanders in het buitenland ook mogelijk Sinterklaas eerder zullen blijven vieren in plaats van Santa Claus.</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-size: large;">5. De meerderheid van de Nederlanders wil een Zwarte Piet.</span></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<i>Zie <a href="http://regio.eenvandaag.nl/enquete/47569/_zwarte_piet_hoeft_niet_te_worden_aangepast_/provincie/groningen" rel="nofollow" target="_blank">onderzoek</a>. Spreekt verder voor zich. Maar let op: dit is niet hetzelfde als dat de Nederlanders het Sinterklaasfeest willen behouden (<a href="https://www.facebook.com/pietitie" rel="nofollow" target="_blank">Pietitie</a>).</i></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b>Tegenargument:</b></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
Dat de meerderheid het goed vindt, wil niet zeggen dat het daarom goed is (drogreden: argumentum ad populum). In het verleden hebben we genoeg andere zaken gezien die de meerderheid prima vond maar toch discutabel waren (extreme voorbeelden maar denk aan het Apartheidsregime in Zuid Afrika of de ideeën van Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog).</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-size: large;">6. Het is enkel eigen belang.</span></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<i>De tegenstanders van een Zwarte Piet hoor je enkel omdat dit ten goede komt aan hunzelf. Het is eigen belang. Ze horen zichzelf graag praten, willen media-aandacht omdat ze landelijk bekend willen worden e.d.</i></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b>Tegenargument:</b></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
Je stelt hier de motieven van de personen ter discussie. Dit wordt gezien als een drogreden (<a href="http://www.kritischehouding.nl/2012/06/motieven-verdacht-maken.html" target="_blank">ad hominem circumstantial</a>). Ook al zijn de motieven fout - wat valt te betwijfelen want hoe weet je dat ze het doen uit eigen belang - dan nog kunnen ze inhoudelijk een goed punt hebben. Je moet enkel kijken naar het inhoudelijke argument. Niet naar wie het zegt.</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-size: large;">7. Zo kun je wel doorgaan met deze politieke correctheid.</span></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<i>Wie is het volgende slachtoffer van deze politieke correctheid? Sinterklaas omdat het een man en geen vrouw is? Moeten we <a href="http://www.quora.com/Chess/Is-it-racist-that-white-gets-the-chance-to-make-the-first-move-instead-of-black-in-a-game-of-chess" target="_blank">het schaakspel aanpassen (wit begint altijd)</a>. Laten we toch stoppen hiermee.</i></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b>Tegenargument:</b></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
Dit is een hellend-vlak-drogreden. Indien er andere zaken zijn die historisch achterhaald zijn omdat we de ideeën erachter verafschuwen, dan vraagt dat inderdaad om aanpassing. Dat heet morele groei. Dat lijkt me geen verkeerd principe (zie ook de hierboven beschreven andere argumenten die gaan over de waarde van tradities).<br />
<br />
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-size: large;">8. De oorsprong is minder rationeel dan we denken.</span></div>
</div>
<i>De tegenstanders kennen een afkeer die een startpunt vindt in een bepaalde behoefte. Vervolgens vormen ze argumenten om die behoefte te verantwoorden. Dit staat o.a. uitvoerig beschreven in <u>Ons Feilbare Denken</u> van Daniel Kahneman. Hij laat met veel experimenten zien, dat er (vaak) geen enkel verband is tussen de aangedragen argumenten en de gedachte / behoefte. Ergo: bezint eer ge begint aan een discussie! <br /> </i></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b>Tegenargument:</b></div>
</div>
Dat de afkeer tegen een bepaalde traditie haar bron vindt in een bepaalde behoefte, wil nog niet zeggen dat de argumenten die vervolgens worden aangedragen rationeel geen hout snijden. Dit zou een drogreden kunnen zijn (ad hominem circumstantial, zie hierboven).</div>
<div style="text-align: left;">
<br />
<br /></div>
</div>
<hr style="text-align: left;" />
<div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
<div style="text-align: left;">
<i>Niet alles zal je hopelijk en waarschijnlijk overtuigen. Het is enkel een analyse van een discussie met als doel alle zwarte piet-argumenten helder te krijgen. Het is geen evaluatie van argumenten. Laat dus ook de (toevallig) hierboven gekozen volgorde van argumenten je niet beïnvloeden.</i></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
Aanvullingen, wijzigingen, welkom! Beargumenteerde waardering van de argumenten natuurlijk ook.</div>
</div>
</div>
<div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<a name='more'></a><div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br />
<b>Oorspronkelijke bronnen media (laatst geraadpleegd op 22 oktober 2013)</b></div>
</div>
</div>
<ul>
<li style="text-align: left;">AD/Rotterdams Dagblad, <i>Kinderen zien hem nietals een knecht of slaaf</i> (19 oktober 2013)</li>
<li style="text-align: left;">EenVandaag, <i>‘Zwarte Piet hoeft niet te worden aangepast’</i> (22 oktober 2013) (<a href="http://regio.eenvandaag.nl/enquete/47569/_zwarte_piet_hoeft_niet_te_worden_aangepast_/provincie/groningen" rel="nofollow" target="_blank">klik hier</a>)</li>
<li style="text-align: left;">Elsevier / Sebastien Valkenberg, Zwarte Piet is het nieuwste slachtoffer in de wasstraat van de politieke correctheid (19 oktober 2013) (<a href="http://www.elsevier.nl/Cultuur--Televisie/blogs/2013/10/De-wasstraat-van-de-politieke-correctheid-1393553W/" rel="nofollow" target="_blank">klik hier</a>)</li>
<li style="text-align: left;">NRC Handelsblad / Annemarie Coevert, <i>Kan Zwarte Piet nog wel? Vier vragen rond de groeiende controverse (19 oktober 2013) </i>(<a href="http://www.nrc.nl/nieuws/2013/10/19/kan-zwarte-piet-nog-wel-vier-vragen-rond-de-groeiende-controverse/" rel="nofollow" target="_blank">klik hier</a>)</li>
<li style="text-align: left;">NRC Handelsblad <i>Ook als het anders is bedoeld: stereotypering is racistisch</i> (19 oktober 2013)</li>
<li style="text-align: left;">NRC Handelsblad / Bas Heijne, <i>Pijn</i> (19/20 oktober 2013) (<a href="http://www.nrc.nl/heijne/2013/10/20/pijn-2/" rel="nofollow" target="_blank">klik hier</a>)</li>
<li style="text-align: left;">RTL4 / Rick Nieman, <i>Afscheid van Zwarte Piet</i> (19 oktober 2013) (<a href="http://www.rtlnieuws.nl/nieuws/binnenland/column/rick-nieman/afscheid-van-zwarte-piet" rel="nofollow" target="_blank">klik hier</a>)</li>
<li style="text-align: left;">Volkskrant / Arnold-Jan Scheer, <i>'Zwarte Piet is nooit een slaaf geweest'</i> (15 oktober 2013) (<a href="http://www.volkskrant.nl/vk/nl/3184/opinie/article/detail/3527041/2013/10/15/Zwarte-Piet-is-nooit-een-slaaf-geweest.dhtml" rel="nofollow" target="_blank">klik hier</a>)</li>
<li style="text-align: left;">Wijblijvenhier.nl, <i>Racistische reacties op anti-Zwarte Piet betoog van Quinsy Gario</i> (08 oktober 2013) (<a href="http://wijblijvenhier.nl/21293/racistische-reacties-anti-zwarte-piet-betoog-quinsy-gario/" rel="nofollow" target="_blank">klik hier</a>)</li>
</ul>
<br />
<ul>
</ul>
</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5467045973042900952.post-64634197342277400332019-03-27T23:19:00.000+01:002019-03-27T23:19:49.814+01:00Normen en waarden (verschil en voorbeelden)<div style="text-align: justify;">
<b>Veel mensen gebruiken de begrippen <i>normen en waarden</i> zonder dat ze het verschil tussen "normen" en "waarden" precies kunnen aangeven. Normen en waarden zijn voor hen hetzelfde of worden als een logische twee-eenheid gezien. Normen en waarden worden zonder verder na te denken met elkaar verbonden. Zo bepleitte (nu oud) minister-president Balkenende <a href="http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2844/Archief/archief/article/detail/1831664/2011/02/05/Balkenende-bepleit-nog-eens-normen-en-waarden.dhtml" target="_blank">meerdere keren</a> voor meer normen en waarden. Maar kan dat wel? Kun je wel meer normen en waarden willen? Is er geen verschil tussen waarden en normen? Om een bespreking van dit onderwerp beter te laten verlopen, zal ik in deze posting het verschil tussen normen en waarden toelichten.</b><br />
<span style="font-size: x-small;">(laatst bijgewerkt op 27-03-2019)</span><br />
<br />
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhKaIOXhZhNwHTdBaQT4dgvJ2z8aHkz0rSPK58PB1lYIzBXfYFCOf_Yps3bOYXbfRYfWgYQEKA5HU03uyzxoTM1K_YEg2zodGvGvWbyOkDv3X7-1O9eU8IWS9HtkEKvoHS8o-ce7Pgehveb/s1600/Normen+en+waarden.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: justify;"><img alt="Normen en waarden" border="0" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhKaIOXhZhNwHTdBaQT4dgvJ2z8aHkz0rSPK58PB1lYIzBXfYFCOf_Yps3bOYXbfRYfWgYQEKA5HU03uyzxoTM1K_YEg2zodGvGvWbyOkDv3X7-1O9eU8IWS9HtkEKvoHS8o-ce7Pgehveb/s200/Normen+en+waarden.jpg" title="Normen en waarden" width="200" /></a></div>
<br />
<br />
<div style="text-align: justify;">
<h2 style="text-align: left;">
<span style="font-weight: normal;"><span style="font-size: x-large;">Relatie tussen normen en waarden</span></span></h2>
Eerder heb ik uitgelegd dat er meerdere waarden zijn. Uiteindelijk heeft dit geleid tot <a href="http://www.kritischehouding.nl/2009/12/overzicht-positieve-waarden.html">een uitgebreide lijst met waarden</a>. De relatie tussen waarden en normen kan het beste als volgt inzichtelijk worden gemaakt:</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<i>Waarde</i></div>
<div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<i><br /></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<i>↓<o:p></o:p></i></div>
</div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<i>Normen</i></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>Met andere woorden: normen zijn afgeleid uit waarden. </b>Waarden leiden dus tot specifieke normen. Bepaalde waarden worden als waardevol beschouwd - de naam zegt het al - en worden geconcretiseerd in normen. Dus waarden gaan eigenlijk vooraf aan normen. Dit terwijl veel mensen* spreken van "normen en waarden" in plaats van "waarden en normen".</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<script async="" src="//pagead2.googlesyndication.com/pagead/js/adsbygoogle.js"></script>
<!-- argumentskills_sidebar-right-1_AdSense1_ -->
<br />
<ins class="adsbygoogle" data-ad-client="ca-pub-3175941036681015" data-ad-format="auto" data-ad-slot="9773789775" style="display: block;"></ins><script>
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
</script>
<br />
<br />
<h2 style="text-align: left;">
<span style="font-weight: normal;"><span style="font-size: x-large;">Uitleg begrippen normen en waarden</span></span></h2>
</div>
<div style="text-align: justify;">
Maar wat betekenen de begrippen "<b>normen</b>" en "<b>waarden</b>" precies, zul je je misschien afvragen.<br />
<br />
<b>Een <i>WAARDE</i> is een betekenisgevend ideaal</b>.<br />
Een waarde staat voor een overtuiging over
wat nagestreefd wordt of zou moeten worden (bijvoorbeeld ter uitoefening
van een bepaalde professie als advocaat of arts of meer in het algemeen
wat een leven tot een goed leven maakt).<br />
<br />
Dit klinkt lastig maar waarden moet je zien als iets (abstracts) dat we belangrijk vinden. Een waarde wordt vaak omschreven in één woord. Bekende waarden zijn: vrijheid, gelijkheid, rechtvaardigheid, solidariteit, respect en tolerantie. </div>
<div style="text-align: justify;">
<b><br /></b></div>
<div style="text-align: justify;">
<b><i>NORMEN</i> zijn gedragsregels.</b><br />
Normen zijn dus concrete regels waar je de ander (of jezelf) op kunt afrekenen. </div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<br /></div>
<div style="text-align: left;">
<h2>
<span style="font-weight: normal;"><span style="font-size: x-large;">Voorbeelden normen en waarden</span></span></h2>
</div>
<div style="text-align: justify;">
Eerst een aantal eenvoudige voorbeelden van normen en waarden:</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<i>Voorbeeld 1 Normen en waarden</i></div>
<div style="text-align: justify;">
Waarde: Veiligheid.</div>
<div style="text-align: justify;">
Norm: Iedereen die een bouwplaats betreedt, moet een helm dragen</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<i>Voorbeeld 2 Normen en waarden</i></div>
<div style="text-align: justify;">
Waarde: Privacy</div>
<div style="text-align: justify;">
Norm: U wordt verzocht afstand te houden op uw voorganger (bij een balie bij een bank bijvoorbeeld).</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<script async="" src="//pagead2.googlesyndication.com/pagead/js/adsbygoogle.js"></script>
<!-- argumentskills_under-ad_AdSense4_1x1_as -->
<br />
<ins class="adsbygoogle" data-ad-client="ca-pub-3175941036681015" data-ad-format="auto" data-ad-slot="5287696576" style="display: block;"></ins><h2 style="text-align: left;">
<script>
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
</script>
<br /><br />
<span style="font-weight: normal;"><span style="font-size: x-large;">Invulling normen en waarden</span></span></h2>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<b>Welke normen afgeleid worden uit waarden verschilt per samenleving.</b> Wel vinden veel mensen dezelfde waarden belangrijk. Iedereen vindt vrijheid, gelijkheid, rechtvaardigheid et cetera belangrijk. Je ziet enkel: </div>
<div>
<ul>
<li style="text-align: justify;">Verschil in welke waarden we belangrijker vinden (bij bijvoorbeeld <a href="http://www.rechtsethiek.nl/2012/03/leestip-nrcnext-rob-wijnberg-over.html" target="_blank">morele dilemma's</a> tussen vrijheid en veiligheid);</li>
<li style="text-align: justify;">Hoe een waarde geconcretiseerd wordt in een norm.</li>
</ul>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
Het laatste vraagt om een toelichting. Dit kan het beste met een voorbeeld van een invulling van een norm uit een geheel andere samenleving:</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<blockquote class="tr_bq" style="text-align: justify;">
Toen Europese ontdekkingreizigers in de zeventiende eeuw de Hudson Bay (Noord Canada) inzeilden, ontdekten ze een volk waarbij ouderen – net als veel ouderen in onze samenleving – welwillend waren richting hun kinderen. Deze welwillendheid (waarde) had zich in die samenleving echter geconcretiseerd in de norm dat de kinderen de ouderen actief mochten ombrengen als de oudere een bepaalde leeftijd had bereikt. De kinderen groeven hiervoor eerst een gat voor de oudere. Vervolgens dronken de ouderen en de jongeren een drankje en rookten de pijp. Als de oudere er klaar voor was, werd hij of zij vervolgens door een kind omgebracht en in het graf gelegd. Ouders hadden hier dus geen moeite mee: de norm volgde logisch uit hun welwillendheid. Dit was de enige manier voor een stam om met beperkte middelen om te gaan. Doodgaan in het belang van de groep werd gezien als een eervol einde van het leven.</blockquote>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>Omdat normen afgeleid zijn uit waarden kan uit een waarde vervolgens meerdere van elkaar verschillende normen afgeleid worden.</b><br />
<br />
Uit de waarde <i>veiligheid</i> zijn bijvoorbeeld veel verkeersregels afgeleid maar ook de regel (dus norm) dat je <i>bij brand zo snel als het kan een pand verlaat en elkaar ontmoet op een afgesproken plek</i>. <i>Je mag hierbij niet de lift gebruiken maar gebruiken maken van de trap</i>. Deze norm is er dus niet omdat dit beter zou zijn voor je conditie (waarde = <i>gezondheid</i>) of omdat dit beter is voor het milieu (waarde = <i>milieubehoud</i>) of omdat je dan lekker kunt gaan praten op een afgesproken plek (waarde = <i>gezelligheid</i>) maar enkel in verband met de waarde <i>veiligheid</i>.</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<script async="" src="//pagead2.googlesyndication.com/pagead/js/adsbygoogle.js"></script>
<!-- argumentskills_top-ad_AdSense2_1x1_as -->
<br />
<ins class="adsbygoogle" data-ad-client="ca-pub-3175941036681015" data-ad-format="auto" data-ad-slot="2334230170" style="display: block;"></ins><script>
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
</script><br />
<br />
<h2 style="text-align: left;">
<span style="font-weight: normal;"><span style="font-size: x-large;">Normen en waarden in organisaties</span></span></h2>
Tot slot nog het volgende. Niet alleen de invulling van de normen en waarden per samenleving kan verschillen maar ook bijvoorbeeld in organisaties of binnen een beroepsgroep. Een voorbeeld om dit te verduidelijken:</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<blockquote class="tr_bq" style="text-align: justify;">
De meeste advocatenkantoren zien wel in dat ze klantvriendelijk (waarde = <i>klantvriendelijkheid</i>) moeten zijn. Maar hoe concretiseer je dit nu? Dit kan weer op verschillende manieren. Een aantal kantoren kiest er bijvoorbeeld voor om gratis inloopspreekuren te organiseren en leggen dit via normen op aan medewerkers (norm: <i>onze advocaten moeten twee uur in de week open staan om klanten te ontvangen</i>). Andere kantoren kiezen ervoor om de mogelijkheid aan te bieden dat er avondafspraken kunnen worden gemaakt. De norm is dan: <i>onze advocaten moeten op één dag in de week tevens in de avond aanwezig zijn</i>.</blockquote>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Vragen of opmerkingen, aanvullingen op wat normen en waarden zijn? Welkom!</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
____________</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">* Terzijde, maar volgens sommige mensen wordt er zoveel gesproken over normen en waarden dat je beter kunt spreken van "wormen en maden". Alle discussies over normen en waarden zijn volgens hen zinloos. Het zijn wormen en maden.</span></div>
<br />
<!-- adsense --><br />Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5467045973042900952.post-20328014032787516592017-01-14T14:49:00.000+01:002017-01-14T14:49:55.378+01:00Beginselen (uitleg en voorbeelden)<div style="text-align: justify;">
Tussen <a href="http://www.kritischehouding.nl/2009/12/overzicht-positieve-waarden.html">waarden</a> en <a href="http://www.kritischehouding.nl/2013/09/normen-en-waarden.html">normen</a> staan beginselen. Beginselen worden ook wel principes genoemd. Beginselen zijn niet zo abstract als waarden, maar zijn tevens niet zo concreet als normen. Een bekend beginsel is het wederkerigheidsbeginsel: <i>wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet</i>. In veel religies komt dit beginsel terug maar in de ethiek is het principe volgens velen belangrijk. Dit beginsel wordt de Gulden leefregel genoemd.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
In het algemeen heeft een beginsel vaak de volgende vorm: “<i>je behoort iedereen … te behandelen</i>” waarbij op de puntjes een waarde komt. Bijvoorbeeld: je behoort iedereen gelijk te behandelen. Dit beginsel komt voor uit de waarde gelijkwaardigheid.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
In het recht kennen we ook beginselen. Deze beginselen zijn dan vastgelegd (met een lastig woord: gecodificeerd) in een regeling of zijn vormgegeven via uitspraken van rechters (jurisprudentie). </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<blockquote class="tr_bq">
Bekende rechtsbeginselen zijn onder andere de bestuursrechtelijke algemene beginselen van behoorlijk bestuur als de rechtsbeginselen die in de Grondwet zijn opgenomen. Laat ik een aantal voorbeelden geven van beginselen die specifiek gelden voor de overheid. (1) Het <i>ZORGVULDIGHEIDSBEGINSEL</i>: de overheid behoort een besluit zorgvuldig voor te bereiden en te nemen (zie artikel 3:2 Awb). (2) Het <i>MOTIVERINGSBEGINSEL</i>: de overheid behoort zijn besluiten goed te motiveren; een besluit dient te berusten op een deugdelijke motivering (zie artikel 3:46 Awb). (3) Het VERTROUWENSBEGINSEL: een burger mag (onder bepaalde voorwaarden) kunnen vertrouwen op toezeggingen van een bestuursorgaan. (4) GELIJKHEIDSBEGINSEL. De overheid behoort gelijke gevallen op gelijke wijze behandelen (zie ook artikel 1 Grondwet). </blockquote>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>Relatie tussen waarden, beginselen en normen</b></div>
<div style="text-align: justify;">
Tussen waarden, beginselen en normen bestaat dus een <i>gelaagdheid</i> die we via verschillende voorbeelden inzichtelijk kunnen maken. Met het gelaagdheid bedoelen we dat ze op een bepaalde manier met elkaar te maken hebben. We zullen hierbij ook een onderscheid maken tussen <i>intrinsieke waarden</i> en <i>instrumentele waarden</i>. Intrinsieke waarden zijn waarden die iemand goed vindt uit zichzelf. Zonder dat het nastreven van deze waarde goed is voor een andere waarden. Instrumentele waarden daarentegen zijn waarden die waardevol zijn omdat ze belangrijk zijn voor andere waarden die iemand najaag. De voorbeelden maken het wel duidelijk.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Let op: onderstaande voorbeelden van waarden - beginselen - normen zijn willekeurig gekozen. Mogelijk vind jij de waarden niet waardevol. Of omarm jij andere beginselen of normen. Geen probleem natuurlijk: inhoudelijk mag je het met de voorbeelden niet eens zijn. Ze zijn met name gekozen om de gelaagdheid duidelijk te maken:</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
Waarde (intrinsiek): Respect</div>
<div style="text-align: center;">
Waarde (instrumenteel): Eerlijkheid</div>
<div style="text-align: center;">
Beginsel: Iedereen behoort de waarheid te vertellen.</div>
<div style="text-align: center;">
Norm: Op een sollicitatiegesprek lieg je niet over je Curriculum Vitae</div>
<div style="text-align: center;">
--- </div>
<div style="text-align: center;">
Waarde (intrinsiek): Rechtvaardigheid</div>
<div style="text-align: center;">
Waarde (instrumenteel): Gelijkwaardigheid</div>
<div style="text-align: center;">
Beginsel: Iedereen behoort gelijk behandeld te worden.</div>
<div style="text-align: center;">
Norm: Ter invulling van een nieuwe functie mag de zoon van een collega geen voorrang krijgen omdat hij familie is.</div>
<div style="text-align: center;">
---</div>
<div style="text-align: center;">
Waarde (intrinsiek): Geluk</div>
<div style="text-align: center;">
Waarde (instrumenteel): Welvaart</div>
<div style="text-align: center;">
Waarde (instrumenteel): Spaarzaamheid</div>
<div style="text-align: center;">
Beginsel: Je behoort geld niet te verkwisten.</div>
<div style="text-align: center;">
Norm: Met een auto rijd je door totdat deze economisch afgeschreven is.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Naast het bovengenoemde wederkerigheidsbeginsel is er nog een tweede beginsel dat bij morele oordeelsvorming / ethiek een prominente rol speelt. Een beginsel dat door veel filosofen wordt opgevat als criterium voor morele juistheid. Dit is het <i>morele / ethische [1] universaliteitsbeginsel</i>.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<blockquote class="tr_bq">
<div style="text-align: justify;">
Ook in het dagelijks gebruik wordt universaliteit door veel mensen – vaak onbewust – als kenmerk van ethische oordelen gezien [2]. Dit beginsel schrijft ons voor dat een regel achter een handeling enkel moreel juist is als we de regel tevens in vergelijkbare gevallen moet kunnen willen. Anders is het niet redelijk want enkel gekozen vanuit eigen belang (en dat maakt het hypocriet).</div>
</blockquote>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Universaliseerbaarheid van een regel wordt om die reden in verband gebracht met het criterium van onpartijdigheid [3]. Wat voor jou of voor een bepaald persoon geldt onder omstandigheden X, Y, Z moet ook kunnen gelden ook voor anderen onder omstandigheden X, Y, Z. Anders is de regel gekozen uit partijdigheid in de zin dat je een uitzondering voor jezelf of specifiek een ander maakt (en dit is, zo stellen veel mensen, het kenmerk van niet-ethisch handelen).</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Deze beoordeling van universaliteit wordt ook soms wel de algemeenheidstest genoemd [4]. Von Schmid geeft het volgende voorbeeld: stel je vraagt je af of je voor de rechtbank mag liegen om een vriend te helpen. Algemeenheid betekent dan: <i>als jij hier mag liegen om die reden, mogen anderen dat ook</i> [5]. Kun je dit willen of ben je partijdig? De vraag die het universaliteitsbeginsel dus stelt is of je in alle vergelijkbare gevallen de gelijke keuze zou willen zien en de regel hiermee tot een algemene regel wilt maken [6]. </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
__________</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b><span style="font-size: x-small;">Voetnoten</span></b><br />
<br />
<span style="font-size: x-small;">[1] </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Deze versie van het universaliteitsbeginsel moet niet worden verward met de juridische versie (een staat heeft het recht, soms zelfs de verplichting, bepaalde internationale misdrijven te bestraffen, ongeacht de plaats waar zij werden gepleegd, en ongeacht de nationaliteit van de dader of slachtoffer. Zie o.a. Van Den Wyngaert, C., <i>Strafrecht, Strafprocesrecht en internationaal strafrecht</i>, Maklu-uitgevers nv., 2006, bladzijde 1217).</span><br />
<span style="font-size: x-small;"><br /></span>
<span style="font-size: x-small;">[2]</span><br />
<span style="font-size: x-small;">Hare, R.M., <i>Freedom and Reason</i>, London, Oxford University Press, bladzijde 10.</span><br />
<span style="font-size: x-small;"><br /></span>
<span style="font-size: x-small;">[3]</span><br />
<span style="font-size: x-small;">Brugmans, E., <i>Onpartijdigheid</i>, in: Becker, M. e.a. (red), <i>Lexicon van de ethiek</i>, Van Gorcum, 2007, bladzijde 253.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">[4]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Singer, M.G., <i>Generalization in ethics: an essay in the logic of ethics, with the rudiments of a system of moral philosophy</i>, Atheneum, 1961, bladzijde 19.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">[5]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Schmidt, A. von, <i>Praktische ethiek: Van dilemma naar standpunt</i>, Boom onderwijs, 2006, bladzijde 36.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">[6]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Het omarmen van het universaliteitsbeginsel veronderstelt het aanhangen van het gelijkheidsbeginsel. Het universaliteitsbeginsel gaat er namelijk impliciet vanuit dat alle mensen gelijkwaardig zijn aan elkaar en om deze reden evenveel respect verdienen (een ieder is gelijk).</span></div>
<br />Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5467045973042900952.post-43782493622596540512015-02-27T20:31:00.000+01:002015-04-05T08:11:59.038+02:0010 kritische vragen betoogIn het eBook "<a href="http://www.kritischehouding.nl/p/in-theorie.html"><i>De kunst van vragen stellen in de beroepspraktijk; informatievaardigheden voor de 21e eeuw</i></a>" komen tien basisvragen aan de orde waarmee je een positief-kritische houding kunt laten zien. Het zijn dé tien kritische vragen die je aan een beroepsbeoefenaar moet stellen om vast te stellen of diens oordeelsvorming goed is / was. En die een professional zelf natuurlijk ook kan stellen.<br />
<br />
1. <a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/01/standpunt-uitleg-en-voorbeelden.html">Wat is precies het standpunt dat de ander inneemt?</a><br />
<ol><ul>
</ul>
</ol>
<ul>
<li><span style="font-size: x-small;">(aandachtspunt) Moet je nog overtuigd worden van het standpunt of beweert de professional iets waar je het wel mee eens bent maar waarvan de verklaring onduidelijk is?</span> </li>
<li><span style="font-size: x-small;">(aandachtspunt) Van welk soort betoog is sprake (politiek, juridisch, moreel, financieel, …)?</span></li>
</ul>
<ol><ul>
</ul>
</ol>
2. <a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/01/argument-definitie-en-uitleg.html">Welke redenen worden aangedragen voor het standpunt?</a><br />
<ul><a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/01/argument-definitie-en-uitleg.html"></a>
<li><span style="font-size: x-small;">(of andersom) Welke informatie kun je wegstrepen omdat deze niet relevant is voor het betoog?</span> </li>
</ul>
3. Hoe moet je het standpunt en argumentatie precies samen lezen?<br />
<ul>
<li><span style="font-size: x-small;">(aandachtspunt) Wat wordt verzwegen gezien het standpunt en de redenen? Denk met name aan algemene uitspraken als normen, vooronderstellingen, e.d.</span></li>
</ul>
<ul>
</ul>
<span style="font-size: x-small;"> </span>4. Wat wordt er allemaal beweerd?<br />
<ul>
<li><span style="font-size: x-small;">(aandachtspunt) Per bewering: is het een concreet feit, een intersubjectief oordeel of een subjectief oordeel? Of is het een algemene uitspraak?</span><span style="font-size: x-small;"> </span></li>
</ul>
5. Per bewering: wat bedoelt de ander precies?<br />
<ul>
<li><span style="font-size: x-small;">Welke vage begrippen vragen om toelichting?</span></li>
<li><span style="font-size: x-small;">Welke begrippen / zinsdelen zijn ambigu?</span></li>
</ul>
6. Per bewering: klopt het wat de ander stelt?<br />
<ul>
<li><span style="font-size: x-small;">Zijn de concrete feiten waar, de intersubjectieve oordelen juist en/of de subjectieve oordelen waarachtig? Kun je de algemene uitspraken omarmen? </span></li>
<li><span style="font-size: x-small;">Met andere woorden: is er bewijs voor wat gesteld is en wat voor soort bewijs is dit?</span></li>
</ul>
7. Per redenering: is de reden wel relevant?<br />
<br />
8. Is het betoog / de redenering toereikend?<br />
<ul>
<li><span style="font-size: x-small;">Zijn de deductieve redeneringen geldig?</span> </li>
<li><span style="font-size: x-small;">Zijn de inductieve redeneringen betrouwbaar?</span></li>
<li><span style="font-size: x-small;">(aandachtspunt) Wordt in het betoog rekening gehouden met tegenargumentatie?</span></li>
<li><span style="font-size: x-small;">(aandachtspunt) Zou extra informatie de redenering zwakker kunnen maken?</span></li>
<li><span style="font-size: x-small;">(aandachtspunt) Met welke informatie zou je een nog betere afweging kunnen maken? (meer … )</span></li>
</ul>
9. Per reden: is sprake van een mogelijke drogreden? <br />
<br />
10. Algemeen: kunnen bepaalde cognitieve valkuilen een goede oordeelsvorming in de weg staan / hebben gestaan?Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5467045973042900952.post-16444665142624868392015-02-23T22:33:00.003+01:002015-04-05T08:11:58.994+02:00Verbindende uitspraak (uitleg en voorbeelden)<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-large;">M</span>et <a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/02/premisse-uitleg-voorbeeld.html"><i>alleen</i> het geven van één bewering</a> (naast soms <a href="http://www.kritischehouding.nl/2012/05/de-argumentatieve-indicator.html">een argumentatieve indicator</a>) is <a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/01/argument-definitie-en-uitleg.html">een argument</a> nog niet af. Stel je leidinggevende zegt: "<i>Je wordt ontslagen want je hebt aanwijsbaar meerdere keren je werk niet goed verricht.</i>" dan zal dit je waarschijnlijk nog niet direct overtuigen. Los van allerlei vragen die je kunt hebben over <i>wat</i> wordt beweerd (hoezo heb ik meerdere keren mijn werk niet goed verricht, wat is precies meerdere keren, wat is het bewijs hiervoor, ik weet van niets, et cetera) is deze redenering nog niet volledig. Want waarom zou meerdere keren aanwijsbaar je werk niet goed verrichten nu direct moeten leiden tot ontslag? Wat de leidinggevende niet noemt maar wel impliceert, is dat je klaarblijkelijk ontslagen kunt en moet worden als je meerdere keren je werk niet goed hebt verricht. Deze algemene norm sprak hij echter niet uit (dat in een redenering niet alles wordt uitgesproken komt trouwens vaker voor; <a href="http://www.kritischehouding.nl/2012/06/verzwegen-argument.html">hierover kun je hier meer lezen</a>).<br />
<br />
Een volledig argument bestaat uit minstens twee premissen waarbij er minstens één algemene uitspraak is die zorgt voor een verbinding - een relatie legt - tussen standpunt en datgene wat verder nog wordt beweerd <span style="font-size: x-small;">[1]</span>. Deze algemene uitspraak wordt in de argumentatietheorie ook wel de <b>verbindende uitspraak</b> genoemd <span style="font-size: x-small;">[2]</span>. In de praktijk betreffen dit vaak <a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/02/premisse-uitleg-voorbeeld.html">de eerder genoemde beweringen</a> die <i>algemene uitspraken, algemene beginselen</i>, <i>normen</i>, regels of <i>als-dan-uitspraken</i> uitdrukken <span style="font-size: x-small;">[3]</span>. <br />
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
Snel een voorbeeld. Iemand neemt het volgende standpunt in “<i>Het bekijken van deze video was waardeloos omdat het wel tien keer werd onderbroken door reclame</i>”. De feitelijke, specifieke bewering in het argument is: “<i>Deze video werd wel tien keer onderbroken door reclame</i>”. Dit hoeft echter nog niet iedereen te overtuigen van het standpunt dat daarmee het bekijken van de video waardeloos was. Hiervoor is nog iets anders nodig: iets dat een relatie legt tussen standpunt (“<i>Het bekijken van deze video was waardeloos</i>”) en de concrete feitelijke bewering (“<i>Deze video werd wel tien keer onderbroken door reclame</i>”). Dit is de verbindende uitspraak waarop de betreffende persoon bevraagd kan worden. In dit geval kan dit bijvoorbeeld de norm zijn: “<i>Als een video vaker dan 9 keer wordt onderbroken door reclame dan is het waardeloos om naar te kijken</i>”. Deze norm rechtvaardigt – voor de persoon in kwestie althans – de conclusie. Meer algemeen heeft de persoon in kwestie dan de overtuiging dat goede programma’s niet te vaak moeten worden onderbroken.</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
Nu is dit een vrij subjectieve norm. Niet iedereen zal het namelijk waardeloos vinden om naar een video te kijken die veel reclame-onderbrekingen kent. Om die reden zie je vaak dat mensen bij het argumenteren met hun overtuigingen proberen aan te sluiten bij een overtuiging die in de samenleving breed gedeeld wordt. Dit zal namelijk eerder de ander doen overtuigen. Bij morele oordelen zijn dit bijvoorbeeld algemene ethische principes als “<i>Je behoort niet te liegen</i>” of “<i>Je behoort vertrouwelijk met de gegevens van een cliënt om te gaan</i>”. Bij juridische oordelen zal de rechtvaardiging altijd een rechtsregel zijn; bijvoorbeeld de privaatrechtelijke rechtsregel dat een overeenkomst nagekomen moet worden <span style="font-size: x-small;">[3]</span>.<br />
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>Voorbeeld 1</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Als iemand in een sollicitatiecommissie het oordeel uitspreekt: “<i>Mevr. Pietersen moet voorrang krijgen bij deze sollicitatie want zij is een vrouw</i>” dan worden er eigenlijk twee zaken beweerd in het argument:<br /> </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">- (expliciet) een feit: <i>Mevr. Pietersen is een vrouw</i>, en <br />- (impliciet) een norm als verbindende uitspraak: <i>Vrouwen moeten een voorkeursbehandeling krijgen bij de sollicitatie</i>. <br /> </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">De verbindende norm tussen standpunt en bewering is zoals je ziet niet direct uitgesproken maar wordt verondersteld. Hierop kan de persoon bevraagd worden. In ieder geval gaat het argument gezien het standpunt niet op zonder een dergelijke regel. Deze norm, de verbindende uitspraak hier, is impliciet gesteld.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>Voorbeeld 2</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Stel een rechter spreekt het oordeel uit dat <i>Jansen verplicht is de schade die Pietersen lijdt te vergoeden omdat sprake is van wanprestatie van Jansen</i> dan worden er twee zaken beweerd in het argument: <br />- (expliciet) een concreet oordeel: <i>Er is sprake van wanprestatie door Jansen</i> (voor juristen in opleiding: zijnde een tekortkoming in de nakoming van een verbintenis die de schuldenaar niet kan worden toegerekend), en<br />- (impliciet) een norm als verbindende uitspraak: <i>Bij wanprestatie is de schuldenaar verplicht de schade die de schuldeiser daardoor lijdt te vergoeden</i>.</span><br />
<span style="font-size: x-small;"> </span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-large;">I</span>n de praktijk zie je vaak dat de verbindende uitspraak niet door iemand wordt uitgesproken maar enkel wordt geïmpliceerd. Het wordt verzwegen. Ook in bovenstaande voorbeelden zie je dit terug. Hierop kun je een ander bevragen. Dus stel je leidinggevende zegt: "<i>Je wordt ontslagen want je hebt aanwijsbaar meerdere keren je werk niet goed verricht.</i>" dan kun je naast de eerder genoemde vragen ook de vraag stellen: "<i>Hoezo zou ik (direct) ontslagen moeten en kunnen worden als ik aanwijsbaar meerdere keren mijn werk niet goed hebt verricht?</i>" Ik zal op het bevragen van wat verzwegen is in argumentatie later terugkomen.<br />
<br />
Trouwens let op: soms wordt de algemene verbindende uitspraak wel expliciet gegeven in het argument en de specifieke beweringen niet. <br />
<br />
<b><span style="font-size: x-small;">Voorbeeld 3</span></b><br />
<span style="font-size: x-small;">Docent: "<i>Je krijgt geen toegang tot het college want als je toegang wilt krijgen tot het college dan moet je op tijd komen.</i>"</span><br />
<span style="font-size: x-small;"> </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Standpunt: <i>Je krijgt geen toegang tot het college.</i></span><br />
<span style="font-size: x-small;">Argument: <i>Want als je toegang wilt krijgen tot het college dan moet je op tijd komen.</i></span><br />
<span style="font-size: x-small;">Argumentatieve indicator: <i>Want.</i></span><br />
<span style="font-size: x-small;">Premisse, een algemene uitspraak (expliciet): <i>Als je toegang wilt krijgen tot het college dan moet je op tijd komen.</i></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<span style="font-size: x-small;">Concreet feit dat verzwegen is: <i>Je bent nu niet op tijd.</i></span><br />
<br />
In dit geval zou de student de vraag kunnen stellen op basis waarvan de docent concludeert - maar niet noemt - dat de student te laat was (naast andere vragen).<br />
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
__________<br />
<br />
<span style="font-size: xx-small;">[1]</span><br />
<span style="font-size: x-small;">Deze insteek heeft
als uitgangspunt het argumentatiemodel van Toulmin al is een gelijke
benadering ook bij andere filosofen te zien (bijvoorbeeld in de Retorica
van Aristoteles). Het model is een goed model om de eerste stappen te
zetten in argumentatietheorie en toepassing. Voor complexe zaken, zo
wordt door sommige auteurs betoogd, is het model minder geschikt. Zie
bijvoorbeeld: Feteris, E.T., <i>Fundamentals of legal argumentation: a survey of theories on the justification of judicial decisions</i>, Springer, 1999, bladzijde 46 en Willard, Ch.A., <i>On the utility of descriptive diagrams for the analysis and criticism of arguments</i>, in: <i>Communication Monographs</i>, 1976, Volume 43, bladzijde 319 e.v. </span><br />
<br />
<span style="font-size: xx-small;">[2]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: x-small;">Een eenduidige Nederlandse vertaling voor <i>warrant </i>bestaat niet. Zie voor ‘verbindende uitspraak’ bijvoorbeeld Schaaijk, G.A.F.M.
van, <i>Praktijkgericht juridisch onderzoek</i>, Boom Juridische Uitgevers,
2011,
bladzijde 199. </span></span><br />
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[3]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Deze rol van de rechtvaardigende, verbindende uitspraak kent gelijkenis met die van het begrip “<i>het waardevolle / het verkieslijke</i>” in de theorie van Perelman en Olbrechts-Tyteca. Mede vanuit historisch perspectief is het model van Perelman – naast het model van Toulmin dat meer centraal staat in dit hoofdstuk – een belangrijk model. Het waardevolle (waarden, waardehiërarchieën en loci/gemeenplaatsen) zorgt voor rechtvaardiging van het standpunt, namelijk via de erkenning van het waardevolle door de toehoorders. Het later uitgelegde onderscheid tussen rechtvaardiging en ondersteuning zoals bij Toulmin terugkomt, is hier niet aanwezig (een locus kan bijvoorbeeld weer de basis zijn voor een waardehiërarchie). Het voorop stellen van (ook) de doelgroep bij argumentatie toont het retorische karakter van de theorie van Perelman en Olbrechts-Tyteca. Het hoofdwerk betreft: Perelman, C. en Olbrechts-Tyteca, L., <i>The new rhetoric. A treatise on argumentation (La nouvelle rhétorique)</i>, Notre Dame Press, 1969.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5467045973042900952.post-20429583291895919242015-02-13T10:30:00.003+01:002015-04-05T08:11:58.998+02:00Premisse (uitleg - voorbeeld)<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-large;">A</span>ls je eenmaal, <a href="http://www.kritischehouding.nl/2012/05/de-argumentatieve-indicator.html">al dan niet geholpen door de eventuele argumentatieve indicatoren</a>, weet wat het argument is, zul je zien dat in een argument allerlei <a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/01/bewering-uitleg-en-voorbeelden.html">beweringen</a> gedaan worden die wel of niet houdbaar zijn en kunt bevragen. </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Deze beweringen vormen hiermee een belangrijk hoofdbestandsdeel van een argument. Deze beweringen <u>in een argument</u> worden binnen de argumentatietheorie formeel <b>premisse</b> genoemd. In de beroepspraktijk zul je <i>het begrip</i> 'premisse' echter niet vaak horen <span style="font-size: x-small;">[1]</span>. Trek hieruit niet de conclusie dat deze beweringen niet belangrijk zijn. Juist de beweringen die door een professional in een argument worden aangedragen, moet je bevragen op houdbaarheid (later zal ik hier in detail op terugkomen).<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgB2xXF31dVK4ds2r8-7gXUGAWXflpvMAs9tTJQ8l8aoCvPvYtaXPUo-02mt53SxjXOP-Rml5hTrSPOBY9si1PlePvb-1rnKGC-4EP2Uf73NeaflH5IenSxsYOdYNkSpt6zbNP1m7RBNY31/s1600/Premisse+(uitleg%2B-%2Bvoorbeelden).png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="premisse (uitleg - voorbeeld)" border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgB2xXF31dVK4ds2r8-7gXUGAWXflpvMAs9tTJQ8l8aoCvPvYtaXPUo-02mt53SxjXOP-Rml5hTrSPOBY9si1PlePvb-1rnKGC-4EP2Uf73NeaflH5IenSxsYOdYNkSpt6zbNP1m7RBNY31/s1600/Premisse+(uitleg%2B-%2Bvoorbeelden).png" title="premisse (uitleg - voorbeeld)" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
In de praktijk zal iemand vaak beschrijvingen van feiten (vanaf nu: feiten) of oordelen aandragen om een standpunt te onderbouwen. Een aantal voorbeelden om dit te verduidelijken.<br />
<div style="text-align: justify;">
<br />
<b><span style="font-size: x-small;">Voorbeeld 1 Aandragen van feiten</span></b></div>
<span style="font-size: x-small;">Stel een patiënt spreekt bij de huisarts het volgende uit: "<i>Ik wil graag een herhaalrecept want mijn medicijnen zijn op.</i>"</span><br />
<br />
<span style="font-size: x-small;">Het argument is: <i>Want mijn medicijnen zijn op</i>.</span><br />
<span style="font-size: x-small;">De argumentatieve indicator is: <i>Want.</i></span><br />
<span style="font-size: x-small;">De premisse, in dit geval een feitelijke bewering, is: <i>Mijn medicijnen zijn op.</i> </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">De vraag is natuurlijk of deze feitelijke bewering klopt (naast de vraag of dit een herhaalrecept rechtvaardigt)</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<b><span style="font-size: x-small;">Voorbeeld 2 Aandragen van een ander oordeel</span></b></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Neem de (juridische) redenering van een leidinggevende: "<i>Je wordt ontslagen op grond van een dringende reden, want je hebt aanwijsbaar meerdere keren je werk niet goed verricht.</i>"</span><br />
<br />
<span style="font-size: x-small;">Het argument is: <i>Want je hebt aanwijsbaar meerdere keren je werk niet goed verricht</i>.</span><br />
<span style="font-size: x-small;">De argumentatieve indicator is: <i>Want.</i></span><br />
<span style="font-size: x-small;">De premisse, in dit geval een oordeel, is: <i>Je hebt aanwijsbaar meerdere keren je werk niet goed verricht</i>.</span><br />
<span style="font-size: x-small;">De vraag is natuurlijk wat hiermee wordt bedoeld en of dit wel (aanwijsbaar) klopt.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>Voorbeeld 3 Aandragen van een ander oordeel </b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Laten we teruggaan naar het voorbeeldbetoog van de jongens aan de deur (<a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/01/betogen-en-redeneringen.html">zie hier onder voorbeeld 2</a>). De argumentatieve indicatoren waren niet duidelijk gegeven. Dit is
natuurlijk al snel het geval bij mondelinge pogingen om een ander te
overtuigen. Een van de argumenten was echter: “<i>Want onze provider heeft de goedkoopste abonnementen die er zijn.</i>” Hierin zit één premisse (een oordeel): '</span><span style="font-size: x-small;">Onze provider heeft de goedkoopste abonnementen die er z</span><span style="font-size: x-small;">ijn'. In de argumentatie vind je bijvoorbeeld ook een juridische bewering (een oordeel) dat het aanbod vrijblijvend is. Of het
oordeel dat hun provider de goedkoopste is.</span><br />
<br />
Een oordeel in een argument kan trouwens ook meer algemeen van aard zijn, bijvoorbeeld als het een <u>algemene uitspraak over zaken/mensen</u><i> ("alle mensen zijn onbetrouwbaar"), </i><u>algemeen beginsel</u> ("<i>Alles wat ik als hulpverlener zal zien of horen, ook van het privé-leven van de patiënten zal ik voor mij houden</i>"), <u>norm / regel</u> (<i>"Iemand die enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort wegneemt, met het oogmerk om het zich wederrechtelijk toe te eigenen is schuldig aan diefstal"</i>) of <u>een als-dan-uitspraak</u> ("<i>Als je te laat komt, mag je niet meer de collegezaal in</i>") uitdrukt <span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: small;"><span style="font-size: x-small;">[2]</span></span></span>. <br />
<br />
<b><span style="font-size: x-small;">Voorbeeld 4 Norm</span></b><br />
<span style="font-size: x-small;">Docent: "<i>Je krijgt geen toegang tot het college want studenten behoren op tijd te komen.</i>"</span><br />
<span style="font-size: x-small;"> </span><br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Standpunt: <i>Je krijgt geen toegang tot het college.</i></span><br />
<span style="font-size: x-small;">Argument: <i>Want studenten behoren op tijd te komen.</i></span><br />
<span style="font-size: x-small;">Argumentatieve indicator: <i>Want.</i></span><br />
<span style="font-size: x-small;">Premisse (een norm): <i>Studenten behoren op tijd te komen.</i></span></div>
<br />
<a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/02/verbindende-uitspraak-uitleg-en.html">In de volgende bijdrage</a> ga je lezen dat deze algemene uitspraken niet onbelangrijk zijn. Ze spelen een belangrijke rol bij het volledig maken van een argument.<br />
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
__________</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[1]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Gelijk aan het begrip 'propositie' (<a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/01/bewering-uitleg-en-voorbeelden.html">zie hier</a>). Een uitzondering hierop vormt literatuur uit de informatica / informatiekunde. Sterker, als het woord 'premisse' in de praktijk gebruikt wordt, dan is dit eerder in de zin van “vooronderstelling / aanname”. Dit is echter niet hetzelfde. </span><br />
<br />
<span style="font-size: xx-small;">[2]</span><br />
<span style="font-size: x-small;">Ook dergelijke algemene uitspraken kunnen volgens de meeste argumentatietheoretici worden gezien als een premisse. Zie bijvoorbeeld Sinnott-Armstrong, W. en R.J. Fogelin, <i>Understanding arguments: an introduction to informal logic</i>, Cengage Learning, 2010, bladzijde 96 e.v. Bij dergelijke uitspraken kun je namelijk stellen dat iemand dit vindt ("<i>Studenten behoren op tijd te komen</i>" staat voor "<i>Ik vind dat studenten op tijd behoren te komen</i>"). Dit is wel een definitiekwestie waarover discussie bestaat. Of een rechtsnorm bijvoorbeeld ook een bewering is, wordt vanuit rechtsfilosofisch perspectief soms bestreden. Van een rechtsnorm kan in de praktijk echter prima worden vastgesteld of deze klopt; namelijk of deze conform de vindplaats en achterliggende uitleg is. Dit zie je in de praktijk terug als iemand “beweert dat iets de juridische norm is”. Gezien de insteek van dit boek wordt om die reden ook dergelijke uitspraken als beweringen gezien.</span></div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5467045973042900952.post-56011820259082317272015-02-06T07:55:00.002+01:002015-04-05T08:11:59.043+02:00De invloed van onze behoeften, interesses en angsten op onze oordeelsvorming<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-large;">E</span>en <a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/01/cognitieve-valkuilen.html">andere voor een beroepsbeoefenaar onwenselijke cognitieve valkuil</a> is de menselijke neiging om ons in <a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/01/informatie-en-kennis-verwerken-problemen.html">onze kennisverwerving, -verwerking en -uiting</a> te laten beïnvloeden door onze behoeften, interesses en/of onze angsten. Deze neiging is sterk gerelateerd aan onze neiging tot <a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/01/tunnelvisie.html">tunnelvisie: de neiging ons te laten beïnvloeden door overtuigingen n.a.v. eerdere ervaringen, eerdere beslissingen, levensopvattingen en/of professionele idealen</a>. Je ziet hier hetzelfde mechanisme aan het werk: we laten ons in onze oordeelsvorming onbewust door iets leiden.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
De onbewuste beïnvloeding door onze behoeften, interesses en angsten heeft echter wel een ander karakter. Bij deze cognitieve valkuil gaat het om een gerichtheid die minder te maken heeft met bepaalde overtuigingen maar eerder te relateren is aan hoe we zijn als mens: naast iemand met overtuigingen ook wezens met fysiologische, soms korte-termijn / onmiddelijke behoeften, interesses en angsten. Deze behoeften, interesses en angsten sturen onze gerichtheid. Of als je de houdbaarheid van kennis van de ander bevraagt: kan de ander onbewust beïnvloed hebben.</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>Voorbeeld 1</b><br />Misschien herken je het wel: als je een nieuwe telefoon wilt kopen dan ben je ineens veel gerichter op de telefoontjes die anderen hebben. Als je een bepaald model auto wilt kopen, zie je het model vaker rijden. Je gaat er (on)bewust meer op letten.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"> </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>Voorbeeld 2</b><br />Bij overvallen weten slachtoffers zich vaak niet te herinneren hoe de dader eruit zag. Dit lijkt merkwaardig maar valt te verklaren. Het slachtoffer is meer gericht op het wapen dat gebruikt wordt. Het slachtoffer heeft namelijk een direct belang hieraan te ontkomen en te overleven <span style="font-size: xx-small;">[1]</span>. Als een slachtoffer aangeeft de dader niet meer te herinneren, mag je dus niet concluderen dat het slachtoffer dan waarschijnlijk niet aanwezig was. Net zoals maar weinig mensen zich het kenteken kunnen herinneren van de auto waarmee ze (bijna) een aanrijding hadden.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b><span style="font-size: x-small;">Voorbeeld 3</span></b></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Mensen die een grote angst hebben voor spinnen, reptielen e.d. merken deze dieren eerder op dan mensen die deze angsten niet hebben </span><span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: x-small;"> <span style="font-size: xx-small;">[2]</span></span>. In de zorg zullen artsen of verpleegkundigen die een interesse hebben voor een bepaalde ziekte of kwetsuur deze ook eerder signaleren. Helemaal nu deze interesse vaak samengaat met extra kennis hierin.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
__________</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[1]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Loftus, E.F. en G.R. Loftus en J. Messo, <i>Some facts about “weapon focus</i>, in: <i>Law and Human Behavior</i>, 1987, Vol. 11 (1), bladzijde 55 e.v. en Kassin, S.M., V.A. Tubb, e.a., <i>On the "General Acceptance" of Eyewitness Testimony Research: A New Survey of the Experts</i>, in: American Psychologist, 2001, Vol. 56 (5), bladzijde 405 e.v.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[2]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Mogg, K. en Bradley, B.P., <i>A cognitive-motivational analysis of anxiety</i>, in: <i>Behaviour Research and Therapy</i>, 1998, Vol. 36, bladzijde 809 e.v.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5467045973042900952.post-21324559799426539622015-01-31T09:15:00.001+01:002015-04-05T08:11:59.002+02:00Argument (definitie en uitleg)<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-large;">H</span>et onderbouwen van een standpunt in een oordeel gebeurt met argumenten. Een argument wordt in het dagelijks taalgebruik soms ook wel een reden of een grond genoemd. <a href="http://www.kritischehouding.nl/2013/04/redeneren.html">Je hebt echter eerder kunnen lezen dat tussen redeneren en argumenteren wel een verschil zit</a>. In dit boek zal ik deze begrippen - conform de praktijk - door elkaar gebruiken.</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>Voorbeeld</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Een werknemer kan een reden geven om zijn baas ervan te overtuigen dat er flexibele werktijden ingevoerd zouden moeten worden. De persoon geeft dan volgens de meeste mensen een <u>argument</u>. Een werknemer kan daarnaast de reden geven waarom hij te laat kwam voor een vergadering ("<i>Mijn horloge was kapot</i>"). Deze reden zullen veel mensen niet als argument kwalificeren. De werknemer geeft enkel een <u>verklaring</u> voor iets: namelijk waarom hij te laat kwam. Of dit een geldige reden is om te laat te komen, is weer een andere discussie. Als dit ter discussie staat - bijvoorbeeld tussen de werknemer en zijn baas - wordt <i>het kapotte horloge </i>een argument. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Een <b>argument</b> is <i>een uitspraak die iemand aanvoert om een ingenomen standpunt te rechtvaardigen of te verantwoorden.</i> De argumenten moeten aantonen waarom het ingenomen standpunt houdbaar is. Een standpunt steunt namelijk op de argumenten die worden gegeven. De argumenten maken het standpunt meer of minder houdbaar. Een professional die voor een standpunt geen argumenten aangedragen ziet worden, zal hier vragen bij kunnen stellen.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi3NyY8UQwsKeQ5M-ZiuzntgDMr7Y0HYg9EmoQbLe0sq0QQ7WG-1KEwYcV7DQDO7DvxUJ97-Z4euhlLla5LrU_f8cTbnoIUIbeY1ZJJ2-Age83uUJo6SdOwjF4PbKdgSfYPiDYtL8KIanlb/s1600/Argumenteren+(uitleg%2Ben%2Bvoorbeelden).png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Argument (uitleg en begrip)" border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi3NyY8UQwsKeQ5M-ZiuzntgDMr7Y0HYg9EmoQbLe0sq0QQ7WG-1KEwYcV7DQDO7DvxUJ97-Z4euhlLla5LrU_f8cTbnoIUIbeY1ZJJ2-Age83uUJo6SdOwjF4PbKdgSfYPiDYtL8KIanlb/s1600/Argumenteren+(uitleg%2Ben%2Bvoorbeelden).png" title="Argument (uitleg en begrip)" /></a></div>
<br />
Nadat <a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/01/standpunt-uitleg-en-voorbeelden.html">je hebt afgevraagd wat precies het standpunt is van de ander</a> is de tweede vraag dan ook wat de argumenten zijn die iemand aandraagt. Of beter verwoord: welke redenen de ander aandraagt. Of je deze vraag ook expliciet moet stellen is natuurlijk afhankelijk van wat precies gezegd wordt. Indien iemand enkel een standpunt geeft ("<i>Belachelijk dat we overgaan op een nieuwe administratief systeem</i>") dan moet je de argumentatie expliciet vragen. Vaak spreekt iemand echter wel de argumentatie uit. Al dan niet volledig zo zal later blijken. </div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<br />
<div style="text-align: center;">
<b><span style="font-size: large;"><i>De tweede kritische vraag:</i></span></b></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><i>Welke redenen worden aangedragen voor het standpunt?</i></span></div>
<br />
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>Voorbeeld</b></span><br />
<span style="font-size: x-small;">Werknemer: </span><span style="font-size: x-small;">"</span><i><span style="font-size: x-small;">Het is tijd voor mij om naar huis te gaan want ik heb vanavond nog een vergadering</span></i><span style="font-size: x-small;">."</span><span style="font-size: x-small;"></span><br />
<br />
<span style="font-size: x-small;">Je ziet: </span><br />
<span style="font-size: x-small;">- een standpunt: Het is tijd om naar huis te gaan.</span><br />
<span style="font-size: x-small;">- een argument: Want ik moet vanavond naar de school van mijn kind</span><br />
<br />
<a href="http://www.kritischehouding.nl/2012/05/de-argumentatieve-indicator.html">In de volgende bijdrage</a> zal ik uitleggen hoe een standpunt en argument vaak met elkaar verbonden zijn: via de argumentatieve indicator. Dit kan je helpen bij het opsporen van de argumenten.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5467045973042900952.post-10718817262903009972015-01-30T11:40:00.001+01:002015-04-05T08:11:58.991+02:00Het innemen van een standpunt in de praktijk<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-large;">E</span>en belangrijk startpunt bij het bevragen van oordelen in de beroepspraktijk is het standpunt dat een ander inneemt. De eerste vraag die je dan ook ten aanzien van iemands oordeelsvorming moet stellen, is wat precies het standpunt is dat iemand inneemt. Het resultaat van oordeelsvorming is namelijk het standpunt dat iemand zich heeft gevormd.<br />
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgD_MHpHjpnJbgFY-qcCS7wMJJuHY-FWRteXeP1fdm2FW7jmBbjjh23XmhOdNqOUMh1s0QR8fGNZirkpVZbD6fuRNEZSxPOafXGqSfd_dGY09eRzqDLPygMHKpaAKTLwwwJOfOBUbTEeynS/s1600/Standpunt+oordeelsvorming.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Standpunt (uitleg en voorbeelden)" border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgD_MHpHjpnJbgFY-qcCS7wMJJuHY-FWRteXeP1fdm2FW7jmBbjjh23XmhOdNqOUMh1s0QR8fGNZirkpVZbD6fuRNEZSxPOafXGqSfd_dGY09eRzqDLPygMHKpaAKTLwwwJOfOBUbTEeynS/s1600/Standpunt+oordeelsvorming.png" height="82" title="Standpunt (uitleg en voorbeelden)" width="320" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
Het <b>standpunt</b> is in de praktijk de mening, opvatting of zienswijze die iemand ergens over heeft: iemand <a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/01/bewering-uitleg-en-voorbeelden.html">beweert</a> dat iets het geval is of zou moeten zijn. In plaats van standpunt wordt in het dagelijks taalgebruik ook wel gesproken van de conclusie, oordeel, claim of beslissing waartoe iemand is gekomen. Een voorbeeld van een standpunt is: “<i>Ik vind dat Jan M. de doodstraf had verdiend</i>” maar ook “<i>Ik vind dat Nederland de Euro moet behouden</i>”. </div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
Afhankelijk van wat iemand precies beweert - en het werkveld - zie je vervolgens verschillende soorten standpunten. Deze soorten zijn natuurlijk direct gerelateerd <a href="http://www.kritischehouding.nl/2014/12/bevragen-van-oordeelsvorming.html">aan de verschillende soorten oordeelsvorming</a>. De meest voorkomende zijn:</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<ul>
<li>juridische standpunten (“<i>er is sprake van wanprestatie in de zin van artikel 6:74 BW.</i>”)</li>
<li>financiële standpunten (“<i>je kunt beter versneld je hypotheek aflossen.</i>”)</li>
<li>politieke standpunten (“<i>Nederland moet een progressiever vreemdelingenbeleid gaan voeren.</i>”)</li>
<li>morele standpunten (“<i>Je had niet moeten liegen tegen je beste vriend.</i>”)</li>
<li>standpunt om iets te verkopen (“<i>Neem nu een abonnement op deze krant.</i>”)</li>
<li>natuurwetenschappelijke standpunten (“<i>De aarde heeft een geringe afplatting aan de polen.</i>”)</li>
<li>medische standpunten ("<i>Bij deze patiënt is sprake van een meervoudige breuk.</i>") </li>
<li>et cetera.</li>
</ul>
<br />
<span style="font-size: x-large;">H</span>et onderkennen van het soort standpunt, is niet onbelangrijk. Het raakt namelijk direct de relevantie van argumenten. Ik kom hier later op terug maar hopelijk zie je reeds in dat voor een juridisch standpunt je andere redenen verwacht dan voor een natuurwetenschappelijk standpunt. Dat de aarde een geringe afplatting heeft aan de polen is niet zo omdat dit in een wetboek staat.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<br />
<div style="text-align: center;">
<b><span style="font-size: large;"><i>De eerste kritische vraag:</i></span></b></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><i>Wat is precies het standpunt dat de ander inneemt?</i></span></div>
<br />
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Nu hopelijk duidelijk is wat in de praktijk onder een standpunt wordt verstaan, is het tijd voor een verdere verdieping. Om precies helder te krijgen wat het standpunt van een ander is - of deze eerst hierop te bevragen - is dit niet onbelangrijk. <a href="http://www.kritischehouding.nl/2013/08/het-innemen-van-een-standpunt.html">Hierover lees je hier meer</a>.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5467045973042900952.post-58392381094215018962015-01-29T07:29:00.001+01:002015-04-05T08:11:59.048+02:00Bewering (uitleg en voorbeelden)<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-large;">D</span>e belangrijkste elementen in <a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/01/betogen-en-redeneringen.html">betogen</a> zijn beweringen. Een <b>bewering</b> is een uitspraak die een geldigheidswaarde heeft. Binnen de argumentatietheorie wordt een bewering formeel ook wel propositie genoemd maar in de beroepspraktijk is deze term niet gangbaar. Met geldigheidswaarde wordt bedoeld dat een bewering een uitspraak is waarvan je, als je begrijpt wat wordt bedoeld, kunt zeggen: “Ja, dat klopt”, of “Nee, dat klopt niet”. <br />
<br />
Voorbeelden van beweringen zijn: “<i>Het regent</i>” (een beschrijving van een feit) of “<i>Het is slecht weer</i>” (een oordeel). </div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<a href="http://www.kritischehouding.nl/2014/12/kennissoorten.html">Als je kijkt naar de verschillende kennissoorten</a> dan zijn beschrijvingen van feiten én oordelen direct de twee meest relevante beweringen als het om argumentatie aankomt. In de praktijk zijn beweringen namelijk vaak óf beschrijvingen van feiten die je kunt controleren (“<i>Het is 6 uur</i>”) óf het zijn oordelen waarmee iemand een mening over een situatie geeft en waarmee je het eens of oneens kunt zijn (“<i>Je bent te laat</i>”). Maar er zijn - gezien de verschillende kennissoorten - natuurlijk nog meer mogelijkheden. Een bewering kan bijvoorbeeld ook een advies of een voorspelling zijn. Oordelen kun je vervolgens onderscheiden in verschillende soorten oordelen. Later – in het deel dat gaat over de aanvaardbaarheid van redeneringen – zal ik dit uitgebreider toelichten.<br />
<br />
Voorlopig is het enkel belangrijk dat je inziet dat je van beweringen uitspraken zijn waarvan je kunt afvragen of deze wel of niet kloppen. Bijvoorbeeld: “<i>Klopt het wel dat het regent?</i>” of “<i>Klopt het wel dat het slecht weer is?</i>”</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<b><span style="font-size: x-small;">Voorbeeld </span></b></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Laten we <a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/01/betogen-en-redeneringen.html">het eerder gegeven betoog</a> van de jongens aan de deur erbij pakken voor meer voorbeelden:</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<i><span style="font-size: x-small;">Aan je deur staan twee jongens die werken voor een telecomprovider. Ze hebben goed nieuws. De aanbieder die jij hebt, is – zo blijkt uit een overzicht dat ze bij zich hebben – veel duurder dan die van de jongens en ze kunnen je een juridisch vrijblijvend aanbod doen. De provider die zij vertegenwoordigen heeft namelijk de goedkoopste abonnementen die er zijn. Bovendien is de provider tevens de beste die er is want de provider is volkomen transparant over de prijzen. Alles wat je wilt weten, mag je weten. Een mooi aanbod toch?! Je hoeft alleen maar even een handtekening te zetten en dan ben je overgestapt. En sinds zij overgestapt zijn, hebben zij ook nooit spijt gehad. Ze hebben zich altijd thuis gevoeld bij deze provider. Je zult vast geen spijt krijgen.</span></i></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"> </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Het betoog van de jongens aan de deur omvat diverse beweringen:</span><br />
<ul>
<li><span style="font-size: x-small;">Het is verstandig als je overstapt van telecomprovider.</span></li>
<li><span style="font-size: x-small;">Onze provider heeft de goedkoopste abonnementen die er zijn.</span></li>
<li><span style="font-size: x-small;">Onze provider is de beste.</span></li>
<li><span style="font-size: x-small;">We zijn volkomen transparant zijn over de prijzen.</span></li>
<li><span style="font-size: x-small;">Het is een juridisch vrijblijvend aanbod.</span></li>
<li><span style="font-size: x-small;">Onze overstap heeft ons een goed gevoel gegeven.</span></li>
<li><span style="font-size: x-small;">We hebben nooit spijt gehad.</span></li>
<li><span style="font-size: x-small;">Jij zult ook geen spijt krijgen.</span></li>
</ul>
</div>
<br />
Met deze kennis van beweringen als uitgangspunt komen we aan bij een belangrijk startpunt voor het bevragen van oordelen in de beroepspraktijk: <a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/01/standpunt-uitleg-en-voorbeelden.html">het standpunt</a>.<br />
<div style="text-align: justify;">
</div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
__________</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[1]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Over de insteek dat een bewering / propositie ook een oordeel kan zijn, bestaat discussie. Er zijn ook auteurs die vinden dat proposities enkel beweringen kunnen zijn die waar of niet waar kunnen zijn en daarmee alleen <i>feitelijk</i> van aard zijn. Juist omdat oordelen – zo zal later blijken – weer gebruikt kunnen worden als beweringen in redeneringen, werkt een bredere definitie van propositie mijns inziens in de praktijk beter. In de beroepspraktijk <a href="http://www.kritischehouding.nl/2014/12/bevragen-van-oordeelsvorming.html">nemen oordelen immers een belangrijke rol in</a> en moeten juist oordelen bevraagd worden.</span></div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5467045973042900952.post-8415034290417939432015-01-27T16:37:00.001+01:002015-04-05T08:11:59.076+02:00Redeneringen en betogen<div style="text-align: justify;">
Als iemand in de uitoefening van zijn of haar beroep een oordeel velt en/of uitspreekt dan zal deze <i>beargumenteerd</i> moeten kunnen worden. Klanten, collega's, leidinggevenden, burgers die vertegenwoordigd worden of andere betrokkenen: iedereen verwacht immers - als onderdeel van hun <a href="http://www.kritischehouding.nl/2014/12/professionele-kennisverwachting.html">algemene kennisverwachting</a> - dat een oordeel gebaseerd is op houdbare kennis. Een beroepsbeoefenaar zal ook eventueel hierop bevraagd moeten en kunnen worden. Een professioneel oordeel vraagt om onderbouwing, om <a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/01/argument-definitie-en-uitleg.html">argumentatie</a>.<br />
<br />
De uiteenzetting van een oordeel (<a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/01/standpunt-uitleg-en-voorbeelden.html">in het dagelijks taalgebruik soms ook wel <span id="goog_1655364577"></span>standpunt<span id="goog_1655364578"></span>, conclusie, claim, of beslissing genoemd</a>) en de achterliggende onderbouwing noemen we een <b>redenering</b>. Een redenering kan klein zijn (enkele regels) maar ook groot. In het laatste geval wordt eerder van een <b>betoog</b> gesproken. Omdat deze overgang relatief en vaag is (wat is 'klein'?) is dit onderscheid voor de praktijk minder relevant. Of je nu te maken hebt met een kleine of grote redenering: het vraagt allemaal om <a href="http://www.kritischehouding.nl/2012/07/een-kritische-houding-uitleg.html">een kritische houding</a>.<br />
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
Hierbij maakt het ook niet uit in welke uiting de redenering is opgenomen. Zo zie je uiteenzettingen terug in speeches, opiniestukken, politieke voordrachten, pleidooien, recensies, onderzoeken, scripties, diagnoses, et cetera. </div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>Voorbeeld 1</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Juristen zullen veelal werken met juridische betogen. Dit kunnen ten eerste betogen betreffen om de ander - bijvoorbeeld een rechter of een bestuursorgaan - te overtuigen. Neem bijvoorbeeld de pleitnota van een advocaat waarmee hij een rechter wil overtuigen dat de verdachte iets niet gedaan heeft. Juristen zullen ten tweede te maken hebben met juridische betogen waarin iemand een oordeel verantwoordt. Hiervan is bijvoorbeeld sprake in een arrest van een rechter. In een dergelijk betoog wordt een juridisch standpunt dus verwoord en verantwoord (“Ik concludeer 16 maanden celstraf in verband met …”). </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>Voorbeeld 2</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Ook aan je voordeur kun je overvallen worden met een advies en achterliggend oordeel. Neem het volgende voorbeeld. Aan je deur staan twee jongens die werken voor een telecomprovider. Ze hebben goed nieuws. De aanbieder die jij hebt, is – zo blijkt uit een overzicht dat ze bij zich hebben – veel duurder dan die van de jongens en ze kunnen je een juridisch vrijblijvend aanbod doen. De provider die zij vertegenwoordigen heeft namelijk de goedkoopste abonnementen die er zijn. Bovendien is de provider tevens de beste die er is want de provider is volkomen transparant over de prijzen. Alles wat je wilt weten, mag je weten. Een mooi aanbod toch?! Je hoeft alleen maar even een handtekening te zetten en dan ben je overgestapt. En sinds zij overgestapt zijn, hebben zij ook nooit spijt gehad. Ze hebben zich altijd thuis gevoeld bij deze provider. Je zult vast geen spijt krijgen. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Het advies is duidelijk: zeg je huidige abonnement op en stap over. Het achterliggend oordeel: de telecomprovider die wij vertegenwoordigen heeft een mooi aanbod. Een ander product, een andere aanbieding, maar mogelijk is het voorbeeld wel herkenbaar?</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<a href="http://www.kritischehouding.nl/2014/12/bevragen-van-oordeelsvorming.html">Eerder heb je kunnen lezen dat er misschien geen beroep denkbaar is waar geen oordeelsvorming plaatsvindt.</a> Dit maakt dat iedere beroepsbeoefenaar moet kunnen redeneren en argumenteren. In <a href="http://www.kritischehouding.nl/2013/04/redeneren.html">de volgende bijdrage</a> zal ik laten zien wat deze begrippen inhouden en - niet onbelangrijk - wat de overeenkomsten en verschillen zijn tussen redeneren en argumenteren.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5467045973042900952.post-32209184537336009832015-01-26T10:02:00.000+01:002015-04-05T08:11:59.024+02:00Verhelderen van een betoog - inleiding<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjy88ubSN2ZDTZY7f74-gJn6yoJVWN3KK2IuFSQ9Br9ZaEWUzzgoHJ1jWQty6N9HVAk66UQXSzzJqv22uIV0e_hKKNwE1jcvYth3dsyjYF9np25iLIV90Xyqu26dTFV6ZoCQUTZaOz-dxQ8/s1600/HART-criteria.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Vragen stellen bij een oordeel: betoog of redenering" border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjy88ubSN2ZDTZY7f74-gJn6yoJVWN3KK2IuFSQ9Br9ZaEWUzzgoHJ1jWQty6N9HVAk66UQXSzzJqv22uIV0e_hKKNwE1jcvYth3dsyjYF9np25iLIV90Xyqu26dTFV6ZoCQUTZaOz-dxQ8/s1600/HART-criteria.png" title="Vragen stellen bij een oordeel: betoog of redenering" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
Voordat je iemands oordeel kunt bevragen op houdbaarheid, <a href="http://www.kritischehouding.nl/2014/02/analyseren-vs-evalueren-van-betogen.html">moet je eerst achterhalen wat iemand precies redeneert</a> [1]. Dit is de eerste stap <a href="http://www.kritischehouding.nl/2014/11/criteria-voor-goed-argumenteren.html">binnen de HART-methode</a>. Je gaat hiermee het oordeel <i>analyseren</i>: je probeert HELDER te krijgen wat precies wordt betoogd zonder nog een oordeel hierover te vellen. Deze aanpak kan ervoor zorgen dat je minder bevooroordeeld bent en een <a href="http://www.kritischehouding.nl/2012/07/een-kritische-houding-uitleg.html">positief-kritische houding</a> inneemt. In het begin kan deze stap nog vrij gekunsteld en inefficiënt overkomen maar als het op de lange termijn onderdeel uitmaakt van je denken, zul je hopelijk zien hoe waardevol het zetten van deze eerste stap is.</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
Met de volgende vragen kun je een betoog of redenering helder krijgen:</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
Vraag 1. Wat is het standpunt dat de ander inneemt?<br />
Vraag 2. Welke redenen worden voor dit standpunt aangedragen?<br />
Vraag 3. Wat is – als je kijkt naar het betoog zelf – verzwegen?<br />
Vraag 4. Wat is de opbouw van het betoog of de redenering?<br />
Vraag 5. Welke beweringen worden aangedragen ter ondersteuning?</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
Om deze vragen te kunnen beantwoorden, moet je eerst de basisbegrippen van argumentatie kennen. Ik zal deze begrippen in een volgende bijdrage toelichten. Vervolgens zal ik de vragen toelichten.</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
__________</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[1]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Zie bijvoorbeeld ook Browne. M.N. en Stuart M. Keeley, <i>Asking the Right Questions: A Guide to Critical Thinking</i>, 2009, Prentice Hall, bladzijde 15.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5467045973042900952.post-56397614497247019602015-01-23T20:13:00.000+01:002015-04-05T08:11:59.046+02:00Tunnelvisie binnen het recht<div class="tr_bq" style="text-align: justify;">
Helaas kunnen (ook) juridische beroepsbeoefenaren te maken krijgen met <a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/01/cognitieve-valkuilen.html">allerlei cognitieve valkuilen</a> in hun oordeelsvorming. Om die reden is het belangrijk dat bij juridische kwesties alle betrokken partijen hun verhaal naar voren kunnen brengen. Helemaal als het recht wordt gezien als het enige waarop mensen kunnen terugvallen als de alledaagse normen in het maatschappelijk verkeer hen in de steek laten [1]. Als het recht de laatste strohalm is dan is het belangrijk dat de oordeelsvorming hierbinnen goed is. </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Nu is dit helaas niet altijd het geval. Met name een aantal gerechtelijke dwalingen binnen het strafrecht hebben duidelijk gemaakt wat de impact kan zijn van minder goede oordeelsvorming.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<blockquote>
<span style="font-size: x-small;">Een bekende zaak waarin de oordeelsvorming achteraf niet goed bleek te zijn geweest, was <b>de Puttense Moordzaak</b>. In deze zaak werden twee mannen ten onrechte schuldig bevonden aan de verkrachting en
moord van een 23-jarige stewardess. Ze werden in 1995 veroordeeld tot 10
jaar gevangenisstraf. Na zeven jaar werden ze alsnog vrijgesproken. Zes
jaar later werd een nieuwe verdachte, Ronald P., op basis van een
DNA-match opgepakt en veroordeeld. </span> </blockquote>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
Vooral <a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/01/tunnelvisie.html">tunnelvisie</a> kan de oordeelsvorming bij opsporing en berechting negatief beïnvloeden. Vaak liggen hier allerlei verkeerde overtuigingen aan ten grondslag over hoe de mens is. Een aantal voorbeelden:<br />
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>Voorbeeld 1</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><i>Feit</i>: Iemand bekent iets, bijvoorbeeld een misdrijf. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><i>Veelvoorkomend oordeel</i>: Dan moet dit wel waar zijn. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><i>Onjuiste veronderstelling</i>: Een mens liegt niet over dat hij een misdrijf heeft gepleegd. Dit is niet correct [2]. Dit voorbeeld toont een menselijke tekort dat volgens sommige auteurs apart aandacht verdient. We hebben namelijk de beperking om ons dingen te herinneren die niet plaatsgevonden hebben. <a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/01/informatie-en-kennis-verwerken-problemen.html">Ons geheugen is erg beperkt</a>: zaken raken verloren of worden herschreven. Hierbij komt ook nog dat andere mensen in staat zijn om door het stellen van suggestieve vragen ons te doen uitspreken dat bepaalde fictieve gebeurtenissen echt hebben plaatsgevonden. Terwijl hier geen bewijs voor is. Dit klinkt je misschien vreemd in de oren maar mensen kunnen bepaalde gebeurtenissen worden aangepraat. Ze denken oprecht dat iets in hun bijzijn heeft plaatsgevonden terwijl dat niet zo is [3]. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>Voorbeeld 2</b><i> </i></span><br />
<span style="font-size: x-small;"><i>Feit</i>: Een verdachte wil bij zijn verhoor niet spreken en beroept zich op zijn zwijgrecht.<br /><i>Veelvoorkomend oordeel</i>: Hij zal er wel iets mee te maken hebben.<br /><i>Onjuiste veronderstelling</i>: Alleen mensen die iets te verbergen hebben, zwijgen. Dit is niet juist [4].</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>Voorbeeld 3</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><i>Feit</i>: Je zit in een situatie waarbij het lastig is om vast te stellen of een bekentenis van iemand waar is of niet.<br /><i>Veelvoorkomend oordeel</i>: Deze bekentenis moet wel waar zijn.<br /><i>Onjuiste veronderstelling</i>: Mensen die valse bekentenissen afleggen, kunnen eenvoudig herkend worden. Dit is niet juist [5].</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>Voorbeeld 4</b></span><br />
<span style="font-size: x-small;"><b> </b><i>Feit</i>: Een kind vertelt iets (bijvoorbeeld in een verhoor).<br /><i>Veelvoorkomend oordeel</i>: Dat wat het kind vertelt, zal wel waar zijn.<br /><i>Onjuiste veronderstelling</i>: Kinderen liegen niet of minder dan volwassenen. Dit is niet juist [6].</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>Voorbeeld 5</b></span><br />
<span style="font-size: x-small;"><b> </b><i>Feit</i>: Iemand doet aangifte van een vreselijk misdrijf.<br /><i>Veelvoorkomend oordeel</i>: Dit moet wel waar zijn.<br /><i>Onjuiste veronderstelling</i>: Sommige aangiftes van ervaringen zijn zo naar dat ze wel waar moeten zijn. Dit is niet juist [7].</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>Voorbeeld 6</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><i>Feit</i>: Aangifte wordt gedaan van een vreselijk misdrijf.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><i>Veelvoorkomend oordeel</i>: Dit moet wel waar zijn.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><i>Onjuiste veronderstelling</i>: Sommige aangiftes van ervaringen zijn zo vreselijk dat eigen belangen (een ander motief voor betekenisgeving) niet meer spelen. Dit is echter niet juist [8]. De interpretatie is dus gelijk aan die van voorbeeld 5 maar de rechtvaardiging is net anders (ook een argument wordt gegeven). Ze is echter nog steeds (mogelijk) onjuist.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
Deze voorbeelden maken duidelijk hoe belangrijk het is dat gerechtelijke procedures goed zijn ingericht. Volgens Braeckman & Boudry kan een goede juridische procedure er op twee niveaus voor zorgen dat er zo min mogelijk sprake is van tunnelvisie:</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<ul style="text-align: justify;">
<li>Doordat een partij (bijvoorbeeld een aanklager in een strafrechtelijke moordzaak) alles op alles zet om een eigen hypothese te staven (verdachte is schuldig) dan kan dit tot tunnelvisie leiden. Dit hoeft echter nog geen probleem te zijn omdat de andere partij (verdediger) dit even ijverig doet. Braeckman & Boudry noemen dit zelfcorrectie binnen de sociale context. </li>
</ul>
<ul style="text-align: justify;">
<li>Hierdoor vindt, zo stellen Braeckman & Boudry, vervolgens zelfcorrectie plaats op individueel psychologisch niveau. Een kritische partij in een rechtszaak anticipeert namelijk reeds op de strenge kritiek die hij van zijn opponent mag verwachten. Ook dit biedt weerstand aan de verleiding van de confirmation bias.</li>
</ul>
<div style="text-align: justify;">
<br />
Helaas blijkt in de praktijk dat dit nog geen garanties geeft. Dus blijf ook vragen stellen bij juridische oordeelsvorming. </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
_________</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[1]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Zie voor dit perspectief op het recht Trappenburg, M., <i>Het recht als reservecircuit</i>, in: Brouwer, P.W., M.M. Henket, A.M. Hol, en H. Klooster huis (red.), <i>Drie dimensies van recht. Rechtstheorie, rechtsgeleerdheid, rechtspraktijk , </i>Boom Juridische uitgevers, Den Haag 1999, pp. 57-76<i>.</i></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[2]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Zie bijvoorbeeld bekende voorbeelden als de Guilford Four en de Birmingham Six in Engeland en de Puttense Moordzaak en de beschuldiging van Ina Post in Nederland. Meerdere redenen kunnen aan een valse bekentenis ten grondslag liggen. Soms speelt (1) een (pathologische) drang naar bekendheid op, soms (2) gaat het om de bescherming of gunsten van anderen. Ook kan (3) ten onrechte worden gedacht dat men schuldig is (mogelijk na suggestie of misleiding). Tot slot speelt (4) psychische en zelfs lichamelijke druk (uitputting en de daarbij behorende stress) soms een rol. De schattingen hoe vaak valse bekentenissen voorkomen lopen sterk uiteen. Het percentage is namelijk in grote mate afhankelijk van de groep die bestudeerd wordt. Sommige onderzoeken komen zelfs tot 60%: bijna 2 op de 3 mensen zijn geneigd om een valse bekentenis af te leggen. Met name in de VS heeft dit de aandacht gekregen. Zie bijvoorbeeld Sackman, Edward J, <i>False Confessions: Rethinking a Contemporary Problem</i>, in: <i>The Kansas Journal of Law & Public Policy</i>, 2006 - 2007, Vol. 16 (208) voor een overzicht van enkele onderzoeken en een vergelijking tussen een inquisitoir en accusatoir rechtssysteem. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[3]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Bekend zijn zaken van teruggevonden / verborgen / verdrongen herinneringen – met name op het gebied van seksueel misbruik – die achteraf aanwijsbaar fout waren. Achteraf bleek dat therapeuten vrij sturend waren geweest. Bijvoorbeeld door het geven van positieve feedback. Onderzoek laat echter zien dat er geen bewijs is dat mensen (na pakweg hun vierde) seksueel misbruik echt kunnen verdringen. Ook de werking van hypnose is discutabel. Voor een toegankelijk werk: Ruscio, J., Lilienfeld, S.O., e.a., <i>De 50 grootste misvattingen in de psychologie</i>, 2010, Prometheus / Bert Bakker. Een bekend psycholoog / wetenschapper wiens werk interessant is om over dit tegengeluid te lezen, is de Amerikaanse Elizabeth Loftus. Zij was betrokken bij meerdere rechtszaken. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[4]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Deze veronderstelling is niet per definitie juist. Iemand kan ook op de hoede zijn omdat hij bijvoorbeeld weet dat er verhoortechnieken zijn die het in zich hebben om tot valse bekentenissen te komen (bijvoorbeeld de methode van geleide herinnering). Of omdat de persoon er zich van bewust van is dat een feit in andere, onjuiste context wel strafbaar is. De reden kan nog meer basaal zijn. Bijvoorbeeld de drang niet mee te werken uit antipathie ten opzichte van de overheid. Of om iemand te beschermen die an sich toch niets met de zaak heeft te maken. Of uit schaamte. Of omdat het juridisch mag.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[5]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Van Koppen en Malsch wijzen op de Schiedammer Parkmoord als voorbeeld dat deze veronderstelling niet juist is. Zie Koppen, van P.J. en Malsch, M., <i>Het praktisch nut van de rechtspsychologie</i>, Kluwer, 2008, bladzijde 50.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[6]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Ouders zullen dit herkennen, maar 10 tot 15 procent van de kinderen liegt met opzet. Een bijkomend probleem is dat het professioneel uitvragen van kinderen lastig is. Een kind kan eerder (onbewust) een bepaalde richting op worden geleid dan een volwassene. Dit omdat kinderen o.a. eerder sociale wenselijke antwoorden willen geven. Zie Jonas, D.P.H, <i>False positives in the field of child maltreatment</i>, in: <i>Child Abuse and Neglect</i>, 2001, Vol 25 (10), bladzijde 1395. Ook staan kinderen snel open voor sturende gebaren die een vraag begeleiden. Zie Broaders, S.C. en Goldin-Meadow, S., <i>Truth Is at Hand: How Gesture Adds Information During Investigative Interviews</i>, in: Psychological Science, 2010, Vol. 21 (5), bladzijde 623 e.v.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[7]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Neem bijvoorbeeld seksueel misbruik van kinderen. De Landelijke Expertgroep Bijzondere Zedenzaken (LEBZ) stelde in een Zembla-uitzending in 2009 (titel: Verdachte vaders) dat tussen de 30 en 50 procent van de aangiftes van moeders van seksueel misdrijf door vaders vals is. Vaak is wraak het motief. Wetenschappelijke onderzoeken geven percentages onder de 10 procent (dit is echter inclusief de optie dat het kind aangifte doet). Zie o.a. Ney, T., <i>True and False Allegations of Child Sexual Abuse: Assessment and Case Management</i>, Psychology Press, 1995, bladzijde 23 e.v. In 1994 liet Amerikaans onderzoek door Kanin zien dat 41% van de verkrachtingszaken verzonnen was. Zie Kanin, E.J., <i>False rape allegations in: Archives of Sexual Behaviour</i>, 1994, Vol. 23 (1), bladzijde 85. Dit uitkomsten van dit onderzoek werden wel bekritiseerd. Later onderzoek liet zien dat de percentages van ‘verzonnen verkrachting’ in de wetenschap schommelen tussen 1,5% en 90%. Zie Rumney, N.S., <i>False Allegations of Rape</i>, in: <i>Cambridge Law Journal</i>, Vol: 65 (Maart), 2006, bladzijde 128 e.v. Wat deze cijfers je vooral laten zien, is dat aangiftes van gruwelijke misdrijven niet per definitie betrouwbaar zijn. Via rechtspraak.nl zijn eenvoudig voorbeelden te vinden van valse aangiften. Bijvoorbeeld ECLI:NL:RBZUT:2011:BR3110, Rechtbank Zutphen, 06/580210-09 en 06/850095-11.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[8]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Zie vorige noot. Er is een duidelijk verband tussen valse aangiftes en echtscheidingsprocedures.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5467045973042900952.post-87031212797060035122015-01-21T23:02:00.000+01:002015-04-20T14:53:45.756+02:00Cognitieve valkuil: tunnelvisie<div style="text-align: justify;">
In onze oordeelsvorming zijn we zonder dat we het weten soms geneigd om uitsluitend informatie te zoeken (en vervolgens te interpreteren en te herinneren) die bestaande opvattingen bevestigen. Dus we geven niet alleen (te) snel betekenis aan feiten (<a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/01/feiten-en-betekenis.html">zie deze valkuil</a>) maar mogelijk doen dit ook nog eens niet zuiver omdat we enkel die informatie zien die we 'willen' zien. Ongeacht of dit wel houdbaar is.<br />
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
Dit fenomeen noem je <b>confirmation bias</b> of <b>tunnelvisie</b>. Bij een beroepsbeoefenaar is sprake van tunnelvisie indien de persoon voor de uitoefening van het beroep enkel kennis omarmt - bijvoorbeeld iets waarneemt - als dit een bestaande opvatting bevestigt [1].<br />
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>Voorbeeld</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Stel een kassamedewerker heeft een negatieve kijk op oudere klanten (“<i>bejaarden zijn sloom</i>”). Dit kan er toe leiden dat hij vervolgens alleen ouderen waarneemt die dit bevestigen (“<i>zie je wel, weer een bejaarde die niet wil opschieten bij de kassa</i>”). Informatie die tegengesteld aan dit standpunt is (<i>een snellere bejaarde</i>) valt hem niet op.</span><br />
<span style="font-size: x-small;"> </span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
We zijn geneigd meerdere zaken bevestigd te willen krijgen:</div>
<div style="text-align: justify;">
<ol>
<li>overtuigingen n.a.v. eerdere ervaringen</li>
<li>eerder genomen beslissingen</li>
<li>onze levensovertuiging(en) </li>
<li>onze professionele idealen: de idealen achter het werk dat we verrichten. </li>
</ol>
<br />
<b>1. Bevestigen eerdere overtuigingen</b></div>
We zijn ten eerste geneigd om voor onze overtuigingen bevestiging te zoeken. In combinatie met de menselijke neiging om feiten direct op een bepaalde manier te kleuren kan tunnelvisie ontstaan. <br />
<br />
<b><span style="font-size: x-small;">Voorbeeld</span></b><br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Mediators zullen de volgende situatie herkennen: twee buren, de familie Jansen en de familie Pietersen, hebben ruzie. Vele voorvallen hebben geleid tot wederzijdse irritatie. Grootste bron van irritatie van familie Jansen: de overstekende takken van een boom van familie Pietersen. Familie Pietersen irriteert zich weer aan de kinderen van familie Jansen. Op een dag besluit familie Jansen haar goede wil te tonen. Ze gaan tijdens het reguliere tuinonderhoud de boom van familie Pietersen van hun kant bijknippen. De kinderen werken hard mee. Maar hoe ziet familie Pietersen dit: “<i>Die rotkinderen zitten weer met hun *$*$* aan onze boom. Ze moeten er **%*%# vanaf blijven!! Ze knippen zo de boom dood!</i>”. </span><br />
<span style="font-size: x-small;"> </span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><i>Feit:</i> De kinderen zitten aan de takken van mijn boom.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><i>Oordeel:</i> De kinderen mollen mijn boom.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: small;"><span style="font-size: x-small;"><i>Onjuiste veronderstelling:</i> De kinderen zitten opnieuw aan de boom om deze kapot te maken of mij te irriteren.</span></span><br />
<span style="font-size: small;"><span style="font-size: x-small;"> </span> </span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<b>2. Bevestigen eerder genomen oordeel of beslissing</b><br />
Ook zijn we geneigd om informatie te zoeken die een eerder oordeel of beslissing bevestigt. <br />
<br />
<span style="font-size: x-small;"><b>Voorbeeld</b></span><br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Stel, je hebt een bepaalde studie uitgezocht en je wilt nog even op internet enkele fora bezoeken om vast te stellen of je keuze goed is. De kans is groter dat je vooral die informatie erbij betrekt die jouw keuze bevestigt in plaats van ontkracht. Informatie die je keuze ondersteunt, lees je langer of kies je eerder uit je zoekresultaten. </span><span style="font-size: small;"><span style="font-size: x-small;">Hetzelfde probleem zie je terug als een arts objectief gezien onnodig lang blijft doorgaan met een verkeerde behandeling van een patiënt. De gerichtheid op een eerdere diagnose kan een aangepaste diagnose en behandeling in de weg staan.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
Een specifieke variant hiervan is het zogenaamde sunk cost-probleem bij oordeelsvorming: we vinden het lastig om gemaakte kosten die we niet meer kunnen goedmaken niet mee te wegen als we moeten beslissen over de toekomst (<a href="http://www.kritischehouding.nl/2012/07/de-sunk-costs-drogreden-en-valkuil.html">zie ook hier</a>). <br />
<b><span style="font-size: small;"> </span></b></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>3. Bevestigen levensovertuiging</b><br />
Een levensovertuiging die iemand voorstaat, kan de juiste verwerking van informatie in de weg staan of op z’n minst een gekleurde betekenis geven. Met levensovertuiging wordt bedoeld de persoonlijke idealen die iemand hebben gevormd of nog steeds vormen en waaraan de persoon zijn identiteit ontleent. Het zijn als het ware fundamentele overtuigingen. Ze staan aan de basis van iemands bestaan (of meer filosofisch: van iemands zijn). Onderzoek laat zien dat het lastig is om informatie die hier tegen in gaat te aanvaarden.<br />
<span style="font-size: small;"> </span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<b><span style="font-size: x-small;">Voorbeeld</span></b><br />
<span style="font-size: small;"><span style="font-size: x-small;">Er zijn mensen die als levensmotto hebben dat ze altijd willen geloven in de goedheid van de mens. Voor deze groep mensen kan het lastig zijn om te accepteren dat iemand – bijvoorbeeld door een hersenbeschadiging [2] – slecht handelt . Als zich dan een vervelend voorval voordoet, zal iemand uit deze groep het voorval mogelijk oprecht toch gaan inkleuren vanuit zijn levensideaal: “<i>maar hij bedoelde het vast goed</i>”. </span><br /><b> </b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>4. Bevestigen professionele idealen</b></div>
<div style="text-align: justify;">
Ook professionele idealen kunnen invloed hebben hoe met informatie wordt omgegaan.<br />
<br />
<b><span style="font-size: x-small;">Voorbeeld</span></b><br />
<span style="font-size: small;"><span style="font-size: x-small;">Een voorbeeld uit het juridische domein. Zowel politie en het Openbaar Ministerie hebben primair tot doel wetsovertredingen en misdrijven op te sporen en te vervolgen. Een veilige samenleving staat voorop. De medewerkers van deze organisaties omarmen vaak dit ideaal (ze hebben immers niet voor niets bij deze organisatie gesolliciteerd) of worden hierop gewezen. Het gaat echter mis als ze vervolgens te ver gaan in het nastreven van dit ideaal. Als bijvoorbeeld alles op alles wordt gezet om misdadigers op te sporen. De mogelijke consequentie hiervan kan namelijk zijn dat de gerichtheid bij opsporing doorschiet, te eenzijdig wordt en dat enkel feiten worden gezocht die een verdachtmaking bekrachtigen. Dit wordt versterkt wanneer niets vinden geen optie is ("falen"). </span></span><br />
<br />
<span style="font-size: small;"><span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: small;"><span style="font-size: x-small;">Stel een verdachte vertelt dat hij niet in
de buurt van het voorval was. Dit kan op twee manieren worden
geïnterpreteerd: hier is tegenbewijs maar ook als bewijs van een
mogelijke leugenachtige houding van de verdachte. Indien van het laatste
standpunt wordt uitgegaan, kan sprake zijn van tunnelvisie.</span></span> </span></span><br />
<br />
<span style="font-size: small;"><span style="font-size: x-small;">In de zorg zie je deze cognitieve valkuil terug bij zorgverleners die moeite hebben met het opgeven van patiënten en maar blijven doorbehandelen ook al is het objectief gezien niet zinnig. Een doorgeschoten gerichtheid op gezondheid als professioneel ideaal kan de oordeelsvorming vertroebelen. </span> </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<b> </b><br />
<b>Tot slot</b><br />
Het mag duidelijk zijn dat het uitsluitend zoeken naar bevestiging kan leiden tot allerlei problemen. Om het belang van het beteugelen van deze menselijke tekortkoming extra te benadrukken, is het goed om te lezen wat dit betekent voor de strafrechtelijke praktijk. Dit zal ik later uitwerken. Het wordt in ieder geval helemaal problematisch als meerdere van bovenstaande problemen zich tegelijkertijd voordoen. Indien een professional én zich te veel laat leiden door professionele idealen én door eerdere beslissingen én door eigen overtuigingen dan is de kans groot dat het eindoordeel niet goed is. <br />
<br />
Het is overigens goed om in te zien dat lang niet alle beroepsbeoefenaren makkelijk zullen erkennen dat zij in een specifiek geval onderhevig waren aan tunnelvisie. Dit toegeven is lastig. Sterker, juist 'slimme' mensen zijn vaak goed in staat om te rationaliseren: om recht te praten wat krom is (<a href="http://www.kritischehouding.nl/2014/08/rationaliseren.html">hier vind je meer over deze valkuil</a>). Dit maakt het onderkennen van en bevragen op tunnelvisie extra lastig. Helemaal als er andere belangen spelen (eer, reputatieschade, materiële schade) [3]. </div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: small;"></span><br />
<div style="text-align: justify;">
</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
__________</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<span style="font-size: xx-small;">[1]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Zie voor een voorbeeld over hoe een oordeel onze keuze voor nieuwe informatie stuurt Koppen, P.J., <i>Reizen met mijn rechter</i>, Kluwer, 2010, bladzijde 206. Dit betreft – in navolging op Wason – het zoeken naar nieuwe informatie die de regel achter de reeks 2-4-6 bevestigd. De toehoorder krijgt hiertoe de keuze tussen serie “8-10-12” als de serie “10-40-50” aangeboden om te horen of deze serie ook overeenkomstig de regel is. Het kiezen van de laatste serie is hierbij beter want dit levert nieuwe informatie op als de toehoorder dacht dat de regel steeds + 2 is (de regel was “het volgende getal is altijd groter dan de voorgaande”). Zie ook: Wason, P. C., <i>On the failure to eliminate hypotheses in a conceptual task</i>, in: Quarterly Journal of Experimental Psychology, 1960 (12), bladzijde 129-140.</span><br />
<br />
<span style="font-size: xx-small;">[2]</span><br />
<span style="font-size: x-small;">Afwijkingen in de hersenen of hersenbeschadigingen kunnen van invloed zijn op het gedrag van mensen. De hersenstructuur maakt dat het goede in zekere zin bij sommige mensen niet aanwezig is. Een beroemd voorbeeld is Phineas Gage. Bij deze Amerikaanse spoorarbeider schoot bij een explosie een staaf door zijn hoofd met schade aan zijn linker prefrontale cortex tot gevolg. De overige verwondingen waren minimaal: hij genas tot ieders verbazing binnen een aantal maanden. Het ongeluk had echter tot gevolg dat zijn gedrag drastisch veranderde. Van een verantwoordelijk en geduldige man werd hij aanwijsbaar agressief en impulsief.</span><br />
<br />
<span style="font-size: xx-small;">[3]</span><br />
<span style="font-size: x-small;">Treffend hiervoor zijn de dopingbekentenissen van wielrenners begin 21e eeuw. Toegeven dat je EPO of een ander prestatieverhogend middel had genomen was, zo rechtvaardigden een aantal wielrenners achteraf, (bijna) onmogelijk. Neem bijvoorbeeld Tyler Hamilton die stelt: “<i>Probeer je je mijn situatie voor te stelen. Als ik de waarheid zou hebben verteld, zou alles voorbij zijn. De sponsor van de ploeg zou ermee ophouden en vijf mensen, vijftig vrienden van me, zouden hun baan verliezen. Mensen om wie ik geef. […] Dus ja, ik koos ervoor om te liegen […] Soms lieg je zo veel dat je er zelf in gaat geloven.</i>” in Hamilton, T., en D. Coyle, <i>De wielermaffia, het onthullende verhaal over doping in het Armstrong-tijdperk</i>, Ambo|Anthos uitgevers, 2013, bladzijde 17.</span><br />
<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5467045973042900952.post-63237798110665803522015-01-20T07:35:00.002+01:002015-04-05T08:11:59.056+02:00Cognitieve valkuil: (te) snel betekenis geven aan feiten<div style="text-align: justify;">
Een andere veelvoorkomende cognitieve valkuil is dat we de kennis die tot ons komt, snel duiden. Vooral feitelijke beweringen voorzien we van een aanvullende betekenis door ze in ons eigen referentiekader te plaatsen. Bijvoorbeeld dat we zaken met elkaar gaan vergelijken. Iets is goedkoop, efficiënt, koud, warm, nat, hard, zacht, mooi, enzovoort. Verschillende feiten worden dan door ons aan elkaar gerelateerd. Het probleem is dat, zonder dat we dit ons beseffen, de achterliggende betekenisgeving persoonlijk is. Wat de ene persoon goedkoop, efficiënt, koud, et cetera vindt, hoeft de andere persoon nog niet te vinden. Nog los van het mogelijke probleem dat we niet alles al weten van de situatie.</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>Voorbeeld 1</b> </span><br />
<span style="font-size: x-small;">Als je het water voelt en denkt “goh, het water is niet koud” dan geef je betekenis aan de temperatuur van het water dat op zichzelf enkel een bepaalde waarde heeft (bijvoorbeeld 18 graden). Voor jou is het – op dat moment en hoe jij je dan voelt – niet koud; voor iemand uit Midden-Afrika misschien wel? Wanneer is iets koud? Waaraan relateer je dit? Is het niet te koud om te drinken, om in te zwemmen, om … Je oordeelt dat het water niet koud is, is op zich nog weinigzeggend.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b> </b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: small;"> </span><br />
Soms wordt betekenis gegeven op basis van een verondersteld denkkader van de ander. <br /> </div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>Voorbeeld 2</b></span><br />
<span style="font-size: x-small;">Stel: een weerman zegt dat het <i>een koude dag wordt omdat het maar 10 graden wordt</i>. Dit kan betekenen: 10 graden is lager dan het normaal zou moeten zijn. Als het in voorgaande jaren bijvoorbeeld 14 graden gemiddeld was. Achter de uitspraak kan echter ook een andere veronderstelling zitten. Bijvoorbeeld de overtuiging dat 10 graden koud voor de kijkers is. Los of het gemiddeld 14 had moeten zijn. Sterker: mogelijk had de weerman bij 14 graden ook gezegd dat het koud gaat worden. We kunnen deze uitspraak als volgt opknippen:</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"> </span><br />
<span style="font-size: x-small;">Feit: Het wordt 10 graden.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Oordeel: Het wordt koud.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Veronderstelling: Als het 10 graden is, dan vinden mijn kijkers dit koud.</span><br />
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
We hebben in het bijzonder de neiging om feiten moreel te willen duiden. We geven dan een morele, ook wel normatieve) betekenis aan een feit zonder ons af te vragen of we dit wel kunnen rechtvaardigen: we vinden iets snel moreel goed / niet goed, rechtvaardig / niet rechtvaardig of bijvoorbeeld eerlijk / niet eerlijk.<br />
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>Voorbeeld 3</b></span><br />
<span style="font-size: x-small;">Net nadat een docent begonnen is met college komt een student de collegezaal in. De docent denkt “kansloos te laat, waardeloze student weer, gaat vast het vak niet halen”. Zo mogelijk denkt de student “waardeloze docent, begint te vroeg”.</span> </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Een vergelijking maken is een van de mogelijke vormen van betekenisgeving die kan plaatsvinden. Andere vormen zijn onder andere het (te) snel veronderstellen van causaliteit (<i>het één zal wel uit het ander volgen</i>) of het (te) snel generaliseren (<i>alle gevallen zullen wel zo zijn</i>).<br />
<br />
Juist deze cognitieve neiging maken het voor beroepsbeoefenaren vaak lastig om onbevooroordeeld te zijn.</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5467045973042900952.post-6791403036827546542015-01-19T07:41:00.002+01:002015-04-05T08:11:59.064+02:00Onze gerichtheid kan gestuurd worden<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-large;">E</span>en andere cognitieve valkuil die ons professioneel oordeelsvermogen kan vertroebelen, is onze neiging de waarneming te laten sturen door de opdrachten die we van anderen krijgen. Indien we een verzoek krijgen iets te zoeken, zullen we gericht zijn op de uitvoering van de opdracht. Andere relevante informatie zien we dan over het hoofd. De opdracht beïnvloedt hierdoor onze gerichtheid, interpretatie en herinnering. Als de vragen die gesteld worden onze gerichtheid sturen, noemen we dit <b>perceptuele waakzaamheid</b> [1].<br />
<br />
Als iemand aangeeft dat op deze pagina drie taalfouten staan, dan is de kans groter dat je een aantal fouten zult opmerken. En deze fouten eerder zult onthouden. Dit kan weer van invloed zijn op je oordeel over dit boek. Mogelijk kom je door deze opmerking eerder tot de conclusie dat “<i>er zaten wel meerdere taalfouten in het boek</i>” dan als de persoon niets had gezegd over de mogelijke taalfouten. Sterker, misschien constateer je hierbij taalfouten die helemaal geen taalfouten zijn. Omdat er drie moeten zijn, “vind” je er drie.<br />
<br />
Reclamebureaus proberen hier – vaak zonder succes overigens – op in te spelen door ruim van te voren iets aan te kondigen en steeds langzaam een tipje van de sluier weg te geven. <br />
<br />
<span style="font-size: x-small;"><b>Voorbeeld 1</b><br />Je hebt net een aantal alinea's gelezen. Maar welke geluiden hoorde je nu tijdens het lezen? Er bestaat een grote kans dat je dit niet meer (helemaal) zeker weet. Je bent gericht op het lezen en bestuderen van de tekst, zoals dit je mogelijk opgedragen hebt gekregen. Hierdoor sla je minder goed op wat je via je andere zintuigen hebt ervaren. <br /><br /><b>Voorbeeld 2</b> </span><br />
<span style="font-size: x-small;">Een bekend onderzoek dat laat zien hoe een gerichte vraag ook bewust gestuurd kan worden is het onderzoek van Simons & Chabris. Aan een groep proefpersonen wordt gevraagd om te tellen hoe vaak een groep jongeren een bal overgooit. In de tussentijd loopt een chimpansee door de groep en zwaait naar de kijkers. Bijna 50 procent van de personen gaf achteraf aan de chimpansee niet gezien te hebben [2]. Deze vraag laat zien dat een zoekvraag expliciet onze waarneming kan sturen.</span><br />
<br />
<span style="font-size: x-large;">E</span>en speciale variant van deze valkuil is de negatieve suggestie [3]. Als iemand de opdracht krijgt om iets niet te doen, dan zijn veel mensen geneigd om het juist wel te doen. De oorzaak hiervoor ligt om te beginnen in de werking van onze hersenen. Als ik aan je vraag om niet aan een olifant te denken, dan maken je hersenen onbedoeld toch het beeld van een olifant aan. Daarnaast spelen een bepaalde rebellie en nieuwsgierigheid een rol. Stel, ik vertel je reeds dat onderaan de tekst een plaatje staat van twee bekende Nederlanders die gemeenschap hebben (standje 23!) maar dat je nu nog niet mag kijken. Niet iedereen zal het lukken om niet meteen te kijken.<br />
<br />
Deze valkuil kan er voor zorgen dat we geen oog meer hebben voor alternatieven die buiten het verzoek liggen. We denken compleet te zijn in ons oordeel maar zijn enkel gericht aan het zoeken. Als je drie taalfouten hebt gevonden dan stop je. Terwijl er misschien wel vier taalfouten staan.<br />
<br />
Dit kan bij (strafrechtelijke) onderzoeken problematisch worden. Als een agent wordt gevraagd om bewijs te zoeken die de schuld van een persoon bevestigt, is de kans groter dat de agent ontlastend materiaal over het hoofd ziet dan wanneer de vraag was om te zoeken naar bewijs voor de onschuld van een persoon. Je zult verderop lezen dat dit ook nog eens extra kan misgaan als de professional in kwestie zijn beroepsidealen te veel laat meewegen in zijn handelen. De redenering “<i>Hij is schuldig want er is bewijs gevonden</i>” kan bijvoorbeeld hierdoor in het strafrecht toch onjuist zijn: is er wel gezocht naar tegenbewijs? [4] Voor andere vakgebieden gaat dit natuurlijk ook op (denk aan de zorg). <br />
<br />
Deze neiging kan ons ook opbreken als gesloten vragen worden gesteld die niet alle opties in zich hebben. Polls maken hier handig gebruik van. Stel ik vraag nu aan je of je dit boek goed vindt of niet. Veel lezer zullen of antwoorden dat het een goed boek is of ze zullen zeggen dat het geen goed boek is. Andere mogelijke antwoorden worden – door de keuze van de vraag – hierdoor vergeten, zoals:<br />
<br />
<ul>
<li>“het is wel ok” (inhoudelijk)</li>
<li>“goed gaat me wat ver, maar slecht wil ik het ook niet noemen” (inhoudelijk)</li>
<li>“dit kan ik pas zeggen als ik alles gelezen heb” (proces)</li>
<li>“ligt eraan waarvoor je het leest” (proces)</li>
<li>“voorlopig vind ik …” (proces en inhoud), et cetera.</li>
</ul>
<br />
Niet alleen het over het hoofd zien van andere opties is bezwaarlijk. Ook hoe iemand de vraag verwoordt – al betekent het feitelijk (zo goed als) hetzelfde – kan de uitkomst beïnvloeden. Op de vraag: “<i>Ben je ondanks een economische crisis voor militair ingrijpen in land x? Het zal ons € 300 miljoen kosten.</i>” zal naar alle waarschijnlijkheid een aanzienlijk lager percentage ja-antwoorden opleveren dan de vraag “<i>Ben je ondanks een economische crisis voor internationaal militair ingrijpen in land x. Het zal ons € 300 miljoen kosten.</i>” Enkel het woordje internationaal heeft namelijk invloed op de uitkomst. Dit wordt nog meer versterkt als genoemd is met wie we internationaal gaan ingrijpen [5]. Maar hoe relevant is dit – het internationaal-zijn, het samen-doen – voor het oordeel? Met de "juiste" vraag kun je dus iemand dichter bij het gewenste antwoord (oordeel) laten komen. De uitkomst van de oordeelsvorming wordt beïnvloed.</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
__________</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[1]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Als je meer hierover wilt vinden: in het Engels heet dit: perceptual vigiliance.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[2]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Op internet zijn genoeg voorbeeldfilmpjes te vinden om het onderzoek zelf eens te proberen (awareness-test). In het Engels heet dit fenomeen inattentional blindness. Zie verder Simons, D.J. en Chabris, C.F., <i>Gorillas in our midst: sustained inattentional blindness for dynamic events</i>, in: Perception, 1999, Vol. 28 (9), bladzijde 1059 e.v.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[3]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">De invloed van suggestie is ook in positieve zin aanwezig. Als een arts zegt dat het pijn gaat doen, dan voelen mensen eerder pijn dan als de arts zegt dat een handeling geen pijn gaat doen. Ondanks dat de handeling hetzelfde is.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[4]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Voor een bestuursrechtelijk voorbeeld zie Rechtspraak.nl, <br /><i><span id="goog_1072216527"></span>Een gemeente mag onderzoek naar bijstandsfraude niet uitbesteden aan een commercieel bedrijf</i><span id="goog_1072216528"></span>, 17 september 2014, </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="http://www.rechtspraak.nl/Organisatie/CRvB/Nieuws/Pages/Een-gemeente-mag-onderzoek-naar-bijstandsfraude-niet-uitbesteden-aan-een-commercieel-bedrijf-.aspx">http://www.rechtspraak.nl/Organisatie/CRvB/Nieuws/Pages/Een-gemeente-mag-onderzoek-naar-bijstandsfraude-niet-uitbesteden-aan-een-commercieel-bedrijf-.aspx</a>. De betreft een toelichting op de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep ECLI:NL:CRVB:2014:2947.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;"> </span><br />
<span style="font-size: xx-small;">[5]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Voor een uitgebreide toelichting op dit voorbeeld: Halpem. D.F., <i>Thought & Knowledge: an introduction to critical thinking</i>, Lawrence Erlbaum Associates, Publishers, 2003, bladzijde 130 e.v.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5467045973042900952.post-89316332835757074472015-01-17T08:56:00.000+01:002015-04-05T08:11:59.086+02:00Onze cognitieve valkuilen<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-large;">H</span>et menselijk “gezond” verstand kan een beroepsbeoefenaar flink beetnemen. <a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/01/informatie-en-kennis-verwerken-problemen.html">Allerlei problemen kunnen namelijk bij het verwerven, verwerken en uiten van kennis zich voordoen.</a> Deze beperkingen van het verstand worden ook wel <b>cognitieve valkuilen</b> genoemd: valkuilen van het menselijk verstand. We lijken met ons volle verstand en in alle redelijkheid een redenering en de hierin gebruikte informatie te aanvaarden terwijl we dit eigenlijk niet zouden moeten doen.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Volgens de wetenschapsfilosoof Ton Derksen hebben deze valkuilen te maken met onze <b>cognitieve instincten</b>: (vaak) evolutionaire krachten die een juist oordeel in de weg kunnen staan omdat het denken een verkeerde kant op gaat [1]. We moeten trouwens, zo betoogt Derksen, dit elkaar niet kwalijk nemen want het gebeurt vaak onbewust. Heb jij bijvoorbeeld ook niet gedacht dat de aarde stil stond totdat iemand vertelde dat niet waar was? Ons denken kan er gewoon naast zitten. </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Dit heeft trouwens niet enkel met opleidingsniveau te maken. Sterker, er zijn auteurs die stellen dat juist "slimme" mensen gevoelig zijn voor de menselijke cognitieve valkuilen [2]. Dit heeft er mee te maken dat juist "slimme" mensen vaak de capaciteiten hebben om de waarheid of juistheid van willekeurig iedere opvatting te verdedigen. Hierdoor hebben zij nog meer dan niet slimme mensen ook de capaciteiten om een niet aanvaardbare bewering <i>- bewust of onbewust -</i> goed te praten. Om recht te praten wat krom is. Terwijl deze rationeel gezien niet aanvaard zou moeten worden. We noemen deze cognitieve valkuil <a href="http://www.kritischehouding.nl/2014/08/rationaliseren.html">rationaliseren</a>.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<i><span style="font-size: x-large;">Juist "verstandige" mensen zijn gevoelig</span></i></div>
<div style="text-align: center;">
<i><span style="font-size: x-large;">voor de menselijke cognitieve valkuilen.</span></i></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Om te laten zien waar we het over hebben, zal ik hierna de belangrijkste cognitieve valkuilen concreet beschrijven. Probeer bij het lezen van de valkuilen wel scherp te zijn. Ik heb de meeste valkuilen begeleid met bewijs maar dit wil niet zeggen dat het daarom maar klopt. Mijn advies aan je is om te proberen voorbeelden te vinden van de verschillende cognitieve valkuilen. Of nog beter: tegenvoorbeelden. Als je op een gegeven moment denkt “<i>laat maar zien die onderzoeken</i>” dan zet je direct een belangrijke stap in het ontwikkelen van de juiste vragende houding.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
Meer weten? <a href="http://www.kritischehouding.nl/p/in-theorie.html">Hier kun je een overzicht vinden van concrete cognitieve valkuilen</a>.<br />
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
__________</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[1]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Zie Derksen, T., in KRO Profiel, <i>De mensen achter Lucia de B</i>., uitgezonden 2 april 2008 (nog te raadplegen via internet) </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[2]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Bijvoorbeeld Braeckman, J., <i>Kritisch denken (hoorcollege over het ontwikkelen van heldere ideeën en argumenten)</i>, Home Academy Publishers, 2011, CD 1: <i>Hoofdstuk 2: Zijn slimme mensen extra kwetsbaar?</i></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5467045973042900952.post-57753997224467509902015-01-14T07:27:00.000+01:002015-01-16T07:32:25.992+01:00De filosoof als ultieme vragensteller?<div style="text-align: justify;">
Sommige auteurs beschouwen filosofen als de ultieme, excellerende vragenstellers van kennis. Een goed filosoof, zo is hun stelling, verstaat de
kunst van vragen stellen. Filosofie
betekent immers <u><i>de liefde voor wijsheid, de behoefte je niet te vergissen</i></u>. Een liefde / behoefte waaraan je geen inhoud kunt geven zonder vragen te stellen. </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Maar als filosofen zich kenmerken met <i>een liefde voor wijsheid</i> dan heeft dit wel als merkwaardig gevolg dat we misschien allemaal filosofen zijn [1]. Want wie wil zich nu vergissen? Bijvoorbeeld in het werk? Vergissen bij het toewijzen van een vordering, het gelijk
geven aan een collega, het opstellen van een offerte, het aankopen van
een product, het houden van toezicht op het werk van anderen, het
opstellen van een beoordeling, ... et cetera. Weinig mensen zullen vinden dat je in je werk je mag vergissen.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
Toch zullen weinig beroepsbeoefenaren zichzelf als filosoof zien. Het grootste verschil lijkt te zijn dat in tegenstelling tot de beroepspraktijk een filosoof niet gebonden is aan een bepaalde waarheid. Binnen een bepaalde beroepspraktijk
worden vaak om praktische redenen bepaalde zaken voor waar gezien (bepaalde
kennis wordt aanvaard) terwijl de filosoof dit altijd - op een meer fundamenteel niveau - ter discussie zal
willen blijven stellen.<br />
<br />
<i>Zo zullen beroepsbeoefenaren die werkzaam zijn binnen het recht niet uitgaan van een gedetermineerde wereld: een wereld waarin alles al vaststaat en voorspelbaar is. </i>Voor een filosoof is dit echter nog niet eens zo zeker. Aan de andere kant: stel er is sluitend bewijs of een sluitende argumentatie dat de mens geen vrije wil heeft. Het zou dan wel vreemd zijn als we hier binnen het recht geen rekening mee gingen houden. Al zal er dan vast weer een filosoof langskomen die dit sluitende bewijs of deze argumentatie ter discussie stelt.<br />
<br />
Hiermee verschilt de kritische gerichtheid van de filosoof met name in de praktijk van die van een beroepsbeoefenaar. De vragen die de filosoof stelt, zijn fundamenteler van aard. Waarbij de antwoorden minder belangrijk zijn. Of zoals Dr. Bob Zunjic <a href="http://www.uri.edu/personal/szunjic/philos/whystudy.htm">het verwoordt</a>:</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<i>"Philosophy pursues questions rather than answers. The responsibility
of philosophy is not so much to answer our questions as to question
given answers. It is not an exaggeration to say that a philosopher is
someone who can make a riddle out of any answer. A true philosopher is
not bound by any particular "truths" that set limits to his/her urge to
continue asking questions. Hence philosophy cannot be defined with
recourse to some accepted tenets, beliefs and established class of
propositions."</i></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
__________</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[1]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Overgenomen van René Gude. Zie Gude, R. en D. Rovers, <i>Kleine geschiedenis van de filosofie</i>, Veen media, 2010 (college 1). </span><br />
</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5467045973042900952.post-82947301631038114012015-01-13T07:03:00.002+01:002015-04-05T08:11:59.073+02:00Goed versus juist oordelen<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-large;">D</span>e fundamentele vraag die een kritisch professional zich (<a href="http://www.kritischehouding.nl/2012/07/een-kritische-houding-uitleg.html">dus</a>) continu stelt is "<i>Waarom zou ik deze informatie aanvaarden?</i>" Als deze informatie <a href="http://www.kritischehouding.nl/2014/12/kennissoorten.html">specifiek</a> een oordeel betreft, wordt dit de vraag: "<i>Waarom zou ik dit betoog of deze redenering aanvaarden?</i>" Omdat deze vraag nog vrij algemeen is, kun je met behulp van drie verschillende methodes deze vraag specifieker maken (<a href="http://www.kritischehouding.nl/2015/01/goed-versus-juist-oordelen.html">dat lees je hier</a>). Nu kwam hierbij een aantal keren het begrip <i>goed oordeel</i> terug. Het is het nuttig om dit af te zetten tegen wat een <i>juist oordeel</i> is.<b> </b></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<b> </b><br />
<b>Goed versus juist oordelen</b></div>
<div style="text-align: justify;">
Om vast te stellen of sprake is van een <u>goed oordeel</u> kijk je naar de <u>kwaliteit van het oordeel</u>. Wat de inhoud is, doet hierbij niet ter zake. Afhankelijk van de situatie kan dit de kwaliteit van een oordeel van een <i>individu</i> betreffen (bijvoorbeeld van een collega, een bestuurder of van een klant) dan wel de kwaliteit van het oordeel van een <i>groep</i> (bijvoorbeeld het gezamenlijke oordeel van een verpleegkundig team, van een college van bestuur of een meervoudige kamer van een rechtbank). Wat het oordeel inhoudelijk zelf is, doet voor de 'goedheid' even niet ter zake. De uitkomst van een oordeel maakt met andere woorden een oordeel niet meer of minder goed.</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
Een oordeel noem je daarentegen een <u>juist oordeel</u> als het oordeel inhoudelijk klopt. Met andere woorden: een professional heeft een juist oordeel gemaakt als je vind dat je uitkomst kunt omarmen. Het oordeel is zoals het moet zijn; je bent met het oordeel eens [1].<br />
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<b><span style="font-size: x-small;">Voorbeeld 2</span></b></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">We verwachten
van overheidsorganen dat zij in hun oordeelsvorming de relevante feiten
afzetten tegen het toepasselijke recht. Stel een juridisch medewerker
van een gemeente verleent iemand een bijstandsuitkering. Als het oordeel
dat hieraan ten grondslag ligt enkel gebaseerd is op een eerste indruk
die de ambtenaar heeft van de mogelijke bijstandsgerechtigde dan zou dit
geen goed genomen oordeel zijn. Hetzelfde geldt voor als deze ambtenaar
bijstand gaat verlenen omdat hem dit een goed gevoel geeft. Of als de
ambtenaar coulanter is omdat hij net lekker geluncht heeft. Dit sluit
echter niet uit dat het eindoordeel – toevallig – wel juist is. Dat
iemand gezien zijn situatie en gezien de voorwaarden voor
bijstandsverlening inderdaad bijstand zou moeten krijgen. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
De meerwaarde van deze - theoretische [2] - tweedeling is dat het de mogelijkheid laat zien dat iemand het met een oordeel van iemand eens is (het is juist) terwijl qua redenering een geheel ander pad is bewandeld.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b><span style="font-size: x-small;">Voorbeeld 3</span></b></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Stel een arts komt weloverwogen, met behulp van wetenschappelijk bewezen informatie en na inzet van diverse onderzoeken e.d., tot de conclusie dat een patiënt van hem de ziekte van Lyme heeft. Hier lijkt - even kort door de bocht - dan sprake te zijn van een goed oordeel. Als de patiënt vervolgens na een hierop gerichte behandeling langzaam hersteld dan zou je kunnen stellen dat het oordeel - de diagnose - ook juist was. Misschien had de buurvrouw ondertussen reeds hetzelfde geconcludeerd: mijn buurman heeft de ziekte van Lyme. Haar verklaring: enkele verschijnselen doen haar denken aan iets dat ze gelezen heeft in een advertorial in haar favoriete glossy. Haar oordeel lijkt - in de wetenschap wat de arts heeft vastgesteld - dan juist. Maar de oordeelsvorming zelf is verre van goed. Misschien hadden de verschijnselen die ze meeweegt ook evenwel tot andere conclusies kunnen leiden? Had ze andere ziekten wel uitgesloten? Is sowieso informatie uit een advertorial wel betrouwbaar? </span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
Gezien het thema van dit boek zul je in wat volgt enkel gaan lezen over welke vragen een professional kan stellen om te achterhalen of een oordeel een goed oordeel is [3]. <i><u>Of de beroepsbeoefenaar om deze reden het oordeel kan aanvaarden.</u> </i>Wat het in de praktijk lastig maakt, is dat het in beginsel dus niet relevant is of je het met de uitkomst eens bent. Of je het oordeel juist vindt. Sterker, als je vragen gaat stellen over een oordeel is het juist de kunst om je eigen mening uit te zetten. Daarmee voorkom je dat je enkel sturende vragen gaat stellen ten aanzien van de oordelen en oordeelsvorming (dit zal namelijk als het om de kwaliteit van oordeelsvorming gaat weinig zinvol zijn).</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
(<a href="http://www.kritischehouding.nl/p/in-theorie.html">terug naar het overzicht</a>)</div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
__________</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[1] </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Of dat ooit mogelijk is, wordt door sommige filosofen bestreden. Een
ander vraagstuk is of een oordeel ooit goed gemaakt kan zijn terwijl de
uitkomst niet de juiste zou zijn. Ruim 2000 jaar geleden betoogde
Socrates reeds - zoals beschreven door Plato - dat dit niet mogelijk is.</span><br />
<span style="font-size: x-small;"> </span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[2]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">In het dagelijks taalgebruik worden de woorden wel door elkaar gebruikt. Iemand noemt dan een oordeel van een beroepsbeoefenaar bijvoorbeeld <i>goed</i> omdat de persoon het oordeel inhoudelijk een juist oordeel vindt. Bijvoorbeeld als een senior-jurist tegen een junior-jurist zegt: "Je hebt er goed aangedaan het bezwaar af te wijzen."</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[3]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Deze insteek en afbakening kent wel een aantal filosofische (discutabele) vooronderstellingen. Ten eerste veronderstelt dit onderscheid dat mensen zelfstandig kunnen oordelen. Sommige filosofen zullen hiervan vinden dat dit ten onrechte een aantal filosofische discussies beslecht (kun je wel streven naar waarheid, hebben we wel een vrije wil, et cetera). Ten tweede doemt een cirkelredenering op. Het oordeel of iets goede oordeelsvorming is, is namelijk zelf ook weer een oordeel. Hoe weet je dan dat deze juist is? Ten derde is het verschil tussen proces en inhoud volgens sommige filosofen niet houdbaar. Achter het idee wat goed oordelen is (bijvoorbeeld dat een oordeel transparant moet zijn) gaan indirect normatieve ideeën schuil over wat goed (samen) leven is (we moeten leven in een transparante samenleving). </span><br />
<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5467045973042900952.post-66257760393495131702015-01-02T22:32:00.002+01:002015-04-05T08:11:59.061+02:00Hoe mensen (niet zonder problemen) kennis verwerven, verwerken en uiten<div style="text-align: justify;">
<b>Uitgangspunt: directe en indirecte kennistoe-eigening</b></div>
<div style="text-align: justify;">
Het startpunt is dat je op twee manieren kennis van iets kunnen verkrijgen waarbij iedere wijze zijn eigen specifieke problemen kent. Je kunt ten eerste iets <u>direct</u> via je zintuigen tot je nemen. Voor de meeste van ons is zicht - het zien met je ogen - hierbij de belangrijkste zintuig. Je ziet bijvoorbeeld dat de achtergrond van deze tekst wit is. En je ziet dat <i>hier</i> letters staan. Ten tweede kun je kennis <u>indirect</u> tot je nemen. Je krijgt dan<i> kennis in de vorm van informatie</i> via anderen aangereikt. Hiervan is bijvoorbeeld sprake als je een boek leest waarin staat dat 200 jaar geleden op de aarde meer bomen waren dan nu. Of als een medestudent aan een andere student vertelt dat een college – dat de tweede student gemist heeft – erg waardevol was.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Een oplettende lezer zal opmerken dat de tweede vorm van kennis-toe-eigening altijd moet samengaan met de eerste: als iemand jou iets vertelt, neem je dit toch op zich ook direct waar? Dit klopt. Daarnaast zou je ook kunnen zeggen dat datgene wat de ander aan jou vertelt, eerder door hem weer direct is waargenomen. Ook dat klopt. Toch is het onderscheid belangrijk. <i>Als het op informatie van anderen aankomt, zo zal later blijken, moet je extra waakzaam zijn.</i> Als iemand anders jou vertelt dat twee mensen ruzie hebben dan moet je dit eerder met een korreltje zout nemen dan wanneer je het zelf hebt gezien. Maar al had je het zelf waargenomen, dan wil dit nog niet zeggen dat je het juist hebt gezien. Laat staan dat je het later goed verwoordt.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>Probleem</b></div>
<div style="text-align: justify;">
<i>Bijna alles dat tot ons komt en later door ons als informatie weer wordt geuit, is namelijk vervormd.</i> Sterker, er zijn zelfs schrijvers die stellen dat reeds alle informatie die tot ons komt – direct of indirect – per definitie verdraaid is [1]. Dit is niet onterecht. Beide vormen van informatieverwerking hebben het namelijk in zich dat de kennis wordt vervormd doordat je bijvoorbeeld iets veronderstelt wat niet hoeft te zijn. Ik zal hier later hier meer concrete voorbeelden van geven. Want om dit te begrijpen, zal ik eerst moeten uitleggen hoe wij mensen informatie verwerken.</div>
<div style="text-align: justify;">
<b> </b></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>Het verwerken van informatie </b></div>
<div style="text-align: justify;">
Het proces hoe we een situatie opnemen of informatie tot ons nemen en verwerken wordt <b>perceptie</b> genoemd: het proces waarin een mens signalen van buiten selecteert, organiseert en interpreteert tot een betekenisvol en samenhangend beeld van de wereld. Ieder mens doorloopt – grofweg – de volgende stappen bij het verwerken en vervolgen uiten van informatie [2]:</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjXP4wxaBP8yutbX5GhTaL2GavUSPhrzkNzUc3L-gvLakzXJFDVeW160yHa55R9N890UcywM0YIwW6E7N32uEdYnW9hJjjS-5I3HTLHacIjcT62SQSOBXfINv4Kd8fZcVV6uwCfVDlSFcNh/s1600/Verwerven+en+verwerken+van+kennis+en+informatie.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Kunst van vragen stellen: verwerven en verwerken van kennis en informatie" border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjXP4wxaBP8yutbX5GhTaL2GavUSPhrzkNzUc3L-gvLakzXJFDVeW160yHa55R9N890UcywM0YIwW6E7N32uEdYnW9hJjjS-5I3HTLHacIjcT62SQSOBXfINv4Kd8fZcVV6uwCfVDlSFcNh/s1600/Verwerven+en+verwerken+van+kennis+en+informatie.png" height="320" title="Kunst van vragen stellen: verwerven en verwerken van kennis en informatie" width="125" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
Fase:</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<i>1. Blootstelling aan informatie</i></div>
<div style="text-align: justify;">
Nieuwe informatie begint met het blootgesteld kunnen zijn aan een situatie of informatie. Het is bijna te onnozel voor woorden maar nu je bijvoorbeeld dit boek leest, zie je niet dat 100 meter verderop misschien een ongeluk plaatsvindt. En als je niet kunt horen, werd je ook niet blootgesteld aan de geluiden van het ongeval. Onze zintuigen hebben een absolute drempel. Deze eerste fase toont ons een eerste menselijke tekort: onze zintuigen kunnen enkel registreren waar we nu zijn en met waar onze zintuigen toe in staat zijn. We hebben namelijk te maken met <b>selectieve blootstelling</b>. Een voorbeeld hoe het anders kan? Een koolmees schijnt direct UV-licht te kunnen registreren; wij niet.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<i>2. Aandacht schenken aan een situatie of aan informatie</i></div>
<div style="text-align: justify;">
We kiezen vervolgens onbewust maar actief waaraan we blootgesteld worden. We hebben altijd een bepaalde gerichtheid op de wereld. Om een simpel voorbeeld te geven: je leest nu deze zin terwijl je ogen een groter deel van de pagina zouden kunnen zien (afhankelijk van de afstand). Dit fenomeen noemen we <b>selectieve aandacht</b> of <b>perceptuele blindheid</b>. Een ander voorbeeld: je bent nu gericht op het lezen (visueel) terwijl je de geluiden in je omgeving – waaraan je wel wordt blootgesteld – waarschijnlijk maar nauwelijks registreert) [3]. Ook dit lijkt voor de hand te liggen maar later zal blijken waarom het belangrijk is om je hier bewust van te zijn. Helaas denken we nogal eens dat aanwezig zijn gelijk is aan iets ervaren.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<i>3. Organiseren van de informatie</i><br />
Vanuit deze gerichtheid ervaren we de wereld met onze vijf zintuigen. Stel, je hebt het auto-ongeluk wel ervaren. Je ziet dan iets (je hebt twee auto’s op elkaar zien botsen), hoort iets (een knal van twee auto’s die op elkaar botsen), voelt iets (een verplaatsing van druk?), proeft iets en/of ruikt iets (brandende olie) en geeft dit allemaal een plekje. Dit wordt door sommige auteurs ook wel het organiseren van de waarneming genoemd. Je organiseert datgene wat je ervaart. Je voegt geluiden, beelden, geuren e.d. samen tot één geheel. Het probleem in deze fase is dat we soms onze <b>zintuigen overschatten</b>.<i> </i></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<i>4. Opslaan / herinneren van de informatie </i><br />
De waarneming neem je vervolgens vaster in je op. Je onthoudt de ervaring. Bijvoorbeeld een ongeluk. Eerst kort-tijdelijk, mogelijk ook lang. Je begint met onthouden na een milliseconde. Het probleem is echter dat je niet alles kunt of zult onthouden wat je waarneemt en dat je dus selecteert. Dit noemen we <b>selectieve herinnering.</b><i> </i></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<i>5. Betekenis geven aan de informatie</i><br />
Aan de informatie die tot je is gekomen (zoals bijvoorbeeld een ongeluk) zal je vaak een bepaalde betekenis geven. Je gaat het interpreteren en geeft het voorval een context. Dit kan om te beginnen uit jezelf zijn (je ziet het ongeval en vraagt je af: moet ik de betrokkenen helpen, wie was er eigenlijk fout, et cetera). Ook word je soms op verzoek van anderen ertoe aangezet het voorval te duiden (een agent vraagt aan je wie er fout was). De interpretatie die we aan informatie gaan geven, is echter wel onze eigen interpretatie. Daarom spreken we hier van <b>selectieve interpretatie</b>. We kunnen zelfs informatie omdraaien. Fase 4 en 5 lopen trouwens in de praktijk door elkaar heen: opslaan en interpretatie gaan hand in hand samen en wisselen elkaar af. De betekenis die je geeft, sla je op om vervolgens weer aan die opgeslagen informatie nieuwe betekenis te geven die je dan weer … et cetera.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<i>6. Uiten van de kennis</i> </div>
<div style="text-align: justify;">
Tot slot zal je met de kennis die je nu hebt iets gaan doen. Je gaat het uiten. Dit kan in direct concreet gedrag zijn (je gaat helpen de bestuurders te bevrijden) maar ook later. Van het laatste is bijvoorbeeld sprake als je achteraf aan een rechter vertelt wat je hebt gezien. Deze uiting kan te beperkt zijn. Misschien is er te weinig tijd om alles te vertellen en vergeet je belangrijke details te verwoorden. In deze fase speelt taal ook een belangrijke rol. Sommige mensen beschikken niet over de juiste woordenschat om zich goed correct te kunnen uitdrukken. Reageerde de tegenpartij nu cynisch, ironisch of sarcastisch? Niet iedereen zal het verschil tussen de drie begrippen helder hebben.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Bij ieder van deze stappen zien we dus allerlei beperkingen waardoor de oordelen die we maken op basis van deze informatie niet kloppen.Welke concrete problemen zich kunnen voordoen, zal ik later behandelen.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<br />
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;">"Er zijn schrijvers die stellen dat alles dat tot ons komt per definitie verdraaid is." </span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
__________</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<span style="font-size: xx-small;">[1]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Bijvoorbeeld Derksen,T., <i>De ware toedracht, praktische wetenschapsfilosofie voor waarheidzoekers</i>, Veen Magazines bv., 2010, bladzijde 69. Dit sluit ook nauw aan bij de Latijnse herkomst van het woord informeren, namelijk ‘<i>informare</i>’, hetgeen staat voor vormgeven / vormen.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[2]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Het waardevolle van deze indeling is dat deze – of vergelijkbare indelingen – ook vaak wordt gebruikt door marketeers om juist de ander bewust – manipulatief – of onbewust te overtuigen. Bijvoorbeeld Armstrong,G., Harker,M. e.a., <i>Marketing: An Introduction</i>, Pearson Education, 2009, bladzijde 159. Een kritische houding zou je kunnen zien als het tegenovergestelde hiervan.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[3]</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Treffend is dat mensen met een bepaalde zintuiglijke beperking (bijvoorbeeld blind vanaf geboorte) meer geoefend zijn in het ervaren met de andere zintuigen (in dit geval horen). O.a. Gougoux F. e.a., <i>Neuropsychology: Pitch discrimination in the early blind</i>, in: <i>Nature</i>, 2004, Vol. 430 (309). Mensen die vanaf hun geboorte of vlak na de geboorte blind zijn geworden horen an sich dus niet beter maar zijn wel beter in het opnemen van wat ze horen.</span><br />
<span style="font-size: x-small;"> </span> </div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5467045973042900952.post-26240641727259208012015-01-01T09:58:00.000+01:002015-04-05T08:11:59.012+02:00Drogredenen<div style="text-align: justify;">
Tot nu toe heb ik twee manieren behandeld waarmee je kunt vaststellen of je een betoog of redenering kunt omarmen of eerst moet bevragen. De eerste methode bevraagt hierbij met name het proces van oordeelsvorming terwijl <a href="http://www.kritischehouding.nl/2014/11/criteria-voor-goed-argumenteren.html">de tweede methode</a> betogen en redeneringen beziet vanuit de vier criteria die een betoog of redenering goed maken.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
De houdbaarheid - meer formeel de aanvaardbaarheid - van een betoog of redenering kun je ook nog op een derde manier bevragen. Dit is door te onderzoeken of de in een oordelen of redeneringen gebruikte oordelen een <b>drogreden</b> is.<br />
<br />
<br />
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><u>Een drogreden is een reden (argument) die op eerste gezicht overtuigend lijkt maar waarin een redeneerfout zit.</u> </span></div>
<br />
<br />
Een drogreden is een <i>foutieve</i> redenering omdat er een denkfout in zit. Het is geen redelijk argument.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<b><span style="font-size: x-small;">Voorbeelden van drogredenen (uitleg volgt later)</span></b><br />
<div style="text-align: left;">
<span style="font-size: x-small;">- De manager: "Ik wil dat alle medewerkers het voorstel omarmen want anders ontsla ik ze."</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-size: x-small;">- De verpleegkundige: "U wordt wel weer beter. De patiënt die voor u in dit bed lag, is namelijk ook snel beter geworden."</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-size: x-small;">- De jurist: "Hier is sprake van een overeenkomst. Want anders zouden de gevolgen niet te overzien zijn."</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-size: x-small;">- De politicus: "Wij kunnen ons niet vinden in het voorstel van dhr. Jansen. Dhr. Jansen heeft in het verleden onze voorstellen immers ook niet omarmd."</span></div>
<br />
<span style="font-size: x-large;">D</span>oor een betoog of redenering te onderzoeken op drogredenen hanteer je een andere aanvliegroute dan bij de andere twee methodes. Bij de drogreden-methode onderzoek je vooral wat <i>fout</i> is; Je onderzoekt of een oordeel <i>niet goed</i> is. Dit is met name tegengesteld aan <a href="http://www.kritischehouding.nl/2014/11/criteria-voor-goed-argumenteren.html">de HART-methode</a> waarbij je kijkt of het oordeel goed is [1].<br />
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
Dit maakt de drogreden-methode enerzijds voor veel beroepsbeoefenaren leuker om in te zetten ("<i>je gaat lekker bij de ander vaststellen of hij drogredenen gebruikt</i>") maar anderzijds ook minder vruchtbaar om te komen tot goede oordeelsvorming. De ander zal gezien de menselijke cognitieve beperkingen zich immers enkel maar meer ingraven als je hem op eventuele drogredenen wijst. Het is dan ook de kunst om de ander niet enkel te pareren met "<i>ha, ik heb deze of deze drogreden gesignaleerd</i>" maar eerder te bevragen wetende dat de ander (mogelijk) niet correct redeneert.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Ik zal hierna de meest voorkomende drogredenen behandelen. Ik maak daarbij een onderscheid tussen formele en informele drogredenen. Indien de drogreden heeft te maken met de formele logica van de redenering dan spreek je over een <b>formele drogreden</b>. In dat geval gaat de afleiding niet goed. Daarnaast zijn er drogredenen die te maken hebben met de redelijkheid van de inhoud. Een dergelijke drogreden noem je een <b>informele drogreden</b> [2]. Grofweg zie je hier een gelijke tweedeling terug als tussen deductief redeneren en inductief redeneren.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
__________</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;">[1]</span><br />
<span style="font-size: x-small;">De tweedeling tussen goed en slecht oordelen kan ook gelezen worden in de stelling van John Stuart Mill dat “<i>The philosophy of reasoning, to be complete, ought to comprise the theory of bad as well as of good reasoning.</i>” Zie John Stuart Mill, <i>A System of Logic, Ratiocinative and Inductive: Being a Connected View of the Principles of Evidence, and the Methods of Scientific Investigation</i>, Volume 2, Boek V (On fallacies), Hoofdstuk 1 (John W. Parker / West Strand, 1843).</span><br />
<br />
<span style="font-size: xx-small;">[2] </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">Het is belangrijk om in te zien dat de keuze als indeling van de drogredenen soms arbitrair is. Bepaalde drogredenen vallen in meerdere categorieën, andere hebben weer een zekere overeenkomst, et cetera. Er zijn dan ook handboeken en websites waarin tientallen verschillende drogredenen worden genoemd waarbij kleine nuances het verschil tussen de drogredenen maken. Dit maakt het soms lastig om werkelijk grip te krijgen op deze materie. Zie voor een gelijke conclusie: Verplaetse, J., <i>For the sake of argument: argumentatieleer voor juristen en ethici</i>, Maklu, 2004, bladzijde 55.</span></div>
Unknownnoreply@blogger.com