We hebben de neiging om ons te laten leiden door anderen. Als bijvoorbeeld een groep mensen in een winkelstraat omhoog aan het kijken is dan is de kans groot dat jij ook naar boven gaat kijken. Deze neiging maakt dat we een kritische houding moeten aannemen op het moment dat we mogelijk overtuigd worden enkel omdat anderen iets doen of zeggen.
Als iemand anders hard aan het weg rennen is voor een mammoet dan is het niet onverstandig om ook maar even te gaan rennen. Als meer mensen hard aan het weg rennen zijn dan is het helemaal zaak om de benen te nemen. Dit zag de vroege mens reeds in en het is dit mechanisme dat waarschijnlijk er voor heeft gezorgd dat we zo gevoelig zijn voor het gedrag van anderen.
Social proof - sociaal bewijs - houdt in dat je bevestiging zoekt dat je de juiste keuze hebt gemaakt of gaat maken omdat je ziet dat anderen die keuze ook maken. En hoe groter vervolgens de groep is hoe beter de keuze wel moet zijn. Zoals bovenstaand voorbeeld van de mammoet reeds liet zien, is onder normale omstandigheden dit helemaal niet een slecht uitgangspunt. Anders wordt het als hier - bewust of onbewust - misbruik van wordt gemaakt. Ook verkopers weten dat:
Kritische houding: tip
Het advies is om waakzaam te zijn in het volgen van anderen. Wat anderen doen kan juist zijn maar als je de tijd hebt, stel je dan de kritische vraag waarom mensen doen waarom ze doen. Zeker als je onzeker bent in je keuze is het zaak - hoe lastig ook - om kritisch te blijven. Maar de vraag is: is er meer ondersteuning/bewijs voor de handelingsoptie?
Verwantschap met groepsdruk
Je ziet trouwens de verwantschap met groepsdruk. Bij groepsdruk oefent een groep een bepaalde druk op iemand uit om op een bepaalde manier te handelen. Ook dan is het lastig om een kritische houding te behouden. Volgens sommige schrijvers zijn sociaal bewijs en groepsdruk formeel echter niet helemaal hetzelfde. Bij social proof zou er namelijk geen expliciete druk vanuit de groep zijn terwijl dit bij groepsdruk wel is (wil sprake zijn van groepsdruk). Een definitiekwestie.
Bij social proof hoeft de groep het individu in ieder geval niet te minachten of te verafschuwen als deze toch anders handelt. Als je niet omhoog kijkt in de winkelstraat dan zal niemand in de groep dit erg vinden.
Ook interessant wat betreft het aannemen van een kritische houding:
